Ook de hotemetoten op het Binnenhof luisteren naar Betrouwbare Bronnen

De Volkskrant was aanwezig bij de opnamen van de tweehonderdste aflevering van de politieke podcast Betrouwbare bronnen.

Op de vroege vrijdagochtend luistert Wouter Koolmees thuis naar Betrouwbare bronnen, een podcast over politieke geschiedenis vol smakelijke anekdotes die wordt gepresenteerd door politiek journalist Jaap Jansen en historicus Pieter Gerrit (‘PG’) Kroeger. Als de minister van Sociale Zaken even later aankomt in het wekelijkse fitnessklasje van het kabinet − waar hij niet naartoe gaat om te sporten, maar voor de gezelligheid − en hij ziet de staatssecretaris van Economische Zaken, Mona Keijzer, op de hometrainer ‘Smeerlap!’ roepen, dan weet Koolmees precies welke passage van PG ze van commentaar voorziet.

Kroeger hoorde het verhaal van Koolmees zelf en wil maar zeggen: ook de hotemetoten op het Binnenhof luisteren aandachtig naar Betrouwbare bronnen.

Vandaag is Kroeger (65) thuis bij Jansen (58) in diens stijlvolle appartement vol boeken en abstracte kunst tegenover het Oosterpark in Amsterdam. Straks zullen ze, boven in de werkkamer, de tweehonderdste aflevering van hun podcast opnemen. Afleveringen duren tussen de één en drie uur en verschijnen wekelijks op dinsdag en vrijdag. Dit keer is het thema de Italiaanse diplomaat Niccolò Machiavelli (1469-1527). De opzet van het gesprek hebben ze op een paar A4’tjes voor hun neus liggen.

De twee leerden elkaar kennen bij radiozender BNR. Jansen, in 2012 de invloedrijkste politieke twitteraar van Nederland volgens een analyse van nu.nl, was daar tussen 2014 en 2018 politiek verslaggever en nodigde Kroeger uit als er hommeles was binnen het CDA. Kroeger weet alles van die partij: hij is erin actief geweest en schreef vorig jaar het 528 pagina’s tellende boek Tand des tijds: het CDA in de nieuwe eeuw.

Toen BNR Jansen na bezuinigingen ontsloeg, las hij in journalistenblad Villamedia een interview met de oprichters van podcastproducent Dag en Nacht Media, Tim de Gier en Anne Janssens. Het bracht hem op het idee van een podcast en Kroeger wilde daar graag aan bijdragen. De eerste aflevering verscheen in augustus 2018.

Inmiddels bestaan er volgens een telling van Jansen negen politieke podcasts − de Volkskrant maakt sinds vorige maand De kamer van Klok. Jansen: ‘De meeste gaan over het nieuws van de week. Komt Omtzigt nog terug?’ Kroeger: ‘Da’s toch een beetje sportverslaggeving.’ Jansen: ‘Wat onze podcast uniek maakt, is dat je hem na drie jaar nog kunt terugluisteren. Wat op het Binnenhof gebeurt combineren we met geopolitieke ontwikkelingen, alles in een historische context.’

In het hoofd van Kroeger, die zes talen spreekt, op zijn 7de de krant las en dit jaar al veertig boeken heeft gelezen, zit een karrevracht aan anekdoten. Zijn stokpaardjes zijn te vinden in de online circulerende Betrouwbare Bronnen Bingo. Daarop staan onder meer de Pruisische wetenschapper Alexander von Humboldt, bondskanselier Konrad Adenauer en de Franse schrijver Alexis de Tocqueville.

Die kunnen ook tijdens de tweehonderdste aflevering worden afgevinkt. Jansen en Kroeger vertellen over Machiavelli’s bekendste boek Il principe (‘De heerser’), waarin hij betoogt dat het voor een heerser beter is om gevreesd te zijn dan geliefd. Via dwarsverbanden komen er tientallen andere historische figuren voorbij. Machiavelli is geboren in 1469. Kroeger: ‘Je zult me vergeven als ik zeg dat dat precies 300 jaar voor de geboorte van Alexander von Humboldt is.’

De podcasts worden gemiddeld 33 duizend keer per week geluisterd. Vooral de geschiedenisverhalen van Kroeger doen het goed, zegt Jansen. ‘Zoals die over de viering van veertig jaar DDR, vlak voordat de Berlijnse Muur viel. Of die over de liefdesbrieven van de Franse president François Mitterrand. We maken nu een serie over het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, die scoort ook.’

Bijna driekwart van het publiek is jonger dan 45, zegt Jansen. Kroeger: ‘Op bijeenkomsten van het CDJA (jongerenafdeling van het CDA, red.) zeggen die scholiertjes bij wijze van spreken: ‘We mogen PG even aanraken!’’

In de podcast over Machiavelli vertelt Kroeger over diens tijdgenoot, Julius II, die in het pauselijke ambt een tweede jeugd kreeg. ‘Dat zie je vaak bij machthebbers. Ik noem een Adenauer, ik noem een Deng Xiaoping (Chinese leider in de jaren tachtig, red.), Charles de Gaulle.’

Bij politieke interviews neemt Jansen, die zelf de montage doet, doorgaans het voortouw, maar bij dit soort geschiedenisverhalen is vooral Kroeger aan het woord. Jansen bewaakt de rode draad en geeft de voorzetten. Kroeger stelt ook vragen, maar beantwoordt die vervolgens zelf. Als hij wel erg uitweidt over de periode van Machiavelli − hij noemt Azteken-leider Montezuma, sultan Süleyman van het Ottomaanse Rijk en ontdekkingsreiziger Vasco da Gama − onderbreekt Jansen hem. ‘Zal ik een vraag stellen? Welke vraag zal ik stellen?’, zegt Jansen, die beseft dat de luisteraar behoefte heeft aan verbale witregels.

Maar Kroeger gaat onverstoorbaar verder. De tijd van Machiavelli was er een van globalisering, zegt hij, vergelijkbaar met de periode 1770-1820. ‘De tijd van Goethe, Jefferson, Napoleon, Wilhelm en Alexander von Humboldt en Tocqueville.’