Onze verslaggever trok alle registers open om zijn waardering voor de kroning van Elizabeth uit te drukken

Van journalistieke distantie had de Volkskrant betrekkelijk weinig last toen ze de plechtigheden beschreef rondom de kroning van koningin Elizabeth II op 2 juni 1953 – een gebeurtenis waaraan ze ruim achtduizend woorden wijdde. De speciale verslaggever ter plaatse trok alle registers open om zijn waardering voor het schouwspel in Westminster Abbey uit te drukken. ‘Even vonkt een edelsteen op zijn gouden koorkap terwijl hij de hoge kroon van Sint Eduard opheft van het rode kussen’, schreef hij meevoelend over een sacrale handeling van de aartsbisschop van Canterbury. ‘Dan flitsen honderd diamanten in het felle licht terwijl hij de kroon omhoog heft, langzaam en waardig.’ ‘De pen glijdt uit de machteloze hand die dit wil beschrijven’, noteerde de verslaggever. Wellicht om duidelijk te maken dat hém dit niet was overkomen.

De commentator ging daar nog eens dunnetjes overheen. ‘De wezenlijke ‘heiligheid’ van deze kroning zorgde ervoor dat de praal geen gepraal werd, en dat de rijkdom de nederigheid en ingetogenheid behield die het schouwspel zo ontroerend maakte, en zo onaantastbaar.’ De schrijvende ooggetuigen gunden de Britten hun kroningsfeest van harte. ‘Zo bouwde het Engelse volk, dat na de oorlog zo weinig heeft gehad om zich te verheugen, aan de herinnering die het leven mooi moet maken.’

Maar de luister in de kathedraal en het vreugdevertoon van de Britten op straat, die aanhoudende slagregens en maartse temperaturen moesten trotseren, overstegen de ‘formele en symbolische betekenis’ van de kroning: ‘Alle werelddelen en alle godsdiensten huldigden Elizabeth als hun koningin. Dit is in 1953 een politiek wonder.’ Dat wonder kreeg ook gestalte in de veelkleurigheid van het militair vertoon in de straten van Londen. ‘De Arabieren uit Aden, de negers uit Afrika, de mannen van de Fiji eilanden, zwart met zilveren bajonetten op hun geweer.’

Een groter wonder was nog dat miljoenen televisiekijkers uit alle windstreken getuige van de plechtigheid waren geweest, onder wie maar liefst 100 duizend Nederlanders. De beeldkwaliteit liep overigens per regio uiteen. De kijkers in Groningen hadden slechts enkele fragmenten van de uitzending kunnen zien. In de omgeving van Lopik en Eindhoven daarentegen, was het beeld ‘glashelder’ geweest. Een storing in Breda kon net voor het begin van de uitzending worden verholpen. ‘Soms werd een beetje ruis in het beeld veroorzaakt door kraaien, die brutaalweg op de parabool van de straalontvanger op de grote kerk in Breda gingen zitten.’ Elders in Nederland waren redevoeringen van koningin Elizabeth en Winston Churchill slecht te volgen geweest.

Inhoudelijk was het nieuwe medium echter door het oude, de radio, verslagen, meende een medewerker die het pseudoniem F. Luisteraar voerde. De straffe beeldregie van de BBC had weinig ruimte gelaten voor ‘persoonlijke opmerkingen’ van de commentatoren. Op de radio daarentegen, ‘was van die zakelijke toon geen sprake’ geweest. ‘Daar klonk het enthousiasme door van de toeschouwer die honderd uit wilde vertellen aan zijn toehoorder in de verte en daarbij het besef had dat, hoe zijn woorden ook tekort schoten, de anderen toch zo weinig mogelijk mochten missen.’