NIEUWSPETITIE KUNSTENAARS
Offensief voor meer cultuurgeld: maak investeren in kunst fiscaal aantrekkelijk
Het kabinet moet het kopen van kunst en het geven van opdrachten aan kunstenaars fiscaal aantrekkelijk maken. Met die oproep, binnen vier dagen meer dan duizend keer ondertekend, hopen kunstenaars minister van Cultuur Ingrid van Engelshoven te bewegen meer te doen om de kunstsector door de coronacrisis te helpen.
De 300 miljoen euro die zij tot nu toe extra heeft uitgetrokken dreigt alleen bij gesubsidieerde instellingen terecht te komen, en niet bij zelfstandige makers.
De petitie voor belastingmaatregelen is onderdeel van een offensief om meer steun uit Den Haag te krijgen om de verliezen te compenseren die de culturele sector lijdt vanwege de gedwongen sluiting. Tot 1 juni gaat het voor de kunsten in zijn geheel om 969 miljoen euro aan gemiste omzet; met de afgelaste festivalzomer loopt de branche nog eens 1,5 miljard euro mis volgens concertorganisator Mojo. Niemand kan nog overzien wat er na de zomer voor de kunsten mogelijk is binnen een ‘anderhalvemetersamenleving’.
Minister Van Engelshoven (D66) gaat dinsdag in debat met de Tweede Kamer over haar maatregelen om de kunstsector overeind te houden. Dan moet blijken of het parlement vindt dat ze genoeg gedaan heeft om de motie-Jetten uit te voeren, waarin de Kamer op 12 maart al in grote meerderheid vroeg om maatregelen die nadrukkelijk ook de vele zzp’ers in de culturele sector tegemoet zouden komen. Belangenorganisaties als Kunsten 92 en de Kunstenbond pleiten al voor een tweede noodpakket met maatregelen tot eind van het jaar.
Het kabinet verwijst zelfstandigen steeds naar de algemene regelingen die zijn afgekondigd door de ministerie van Economische en Sociale Zaken. Aangemoedigd door onder meer de Kunstenbond wijzen oppositiepartijen er al en tijd op dat door allerlei definitiekwesties velen van de 160 duizend cultuur-zzp’ers buiten die regelingen vallen.
‘Alle kunst begint bij de makers, niet bij instellingen’, zegt kunstenaar Katinka Simonse, die werkt onder de naam Tinkebell en een van de initiatiefnemers is van de belastingpetitie. ‘De instellingen hebben zeker ook geld nodig, maar zij zullen er toch eerst de huur van betalen. Dan komen de zzp’ers in beeld die daar achter de schermen werken voor licht en geluid bijvoorbeeld. De makers staan achter in de rij, terwijl bij velen van ons alle projecten zijn weggevallen.’
De opzet van fiscale stimulering kan wat Simonse betreft nu eenvoudig zijn: om te beginnen tot het eind van het jaar, en voor aankopen tot 10 duizend euro om het niet aantrekkelijk te maken voor misbruik. Mede-indieners van haar initiatief zijn kunstenaar Merel Noorlander, theatermaker Camie Bonger en cabaretier Erik van Muiswinkel.
Oppositiepartijen GroenLinks en SP vinden een fiscale maatregel om kunst maken te stimuleren een interessant idee; coalitiepartij D66 hield haar kruit maandag nog droog. ‘Het is goed dat kunstenaars hun krachten bundelen en zeggen: overheid, help ons in deze moeilijke tijd toch geld te verdienen’, zegt Kamerlid Niels van den Berge (GroenLinks). De uitvoering ervan wil SP-Kamerlid Peter Kwint nog open laten. Wel heeft hij een amendement ingediend om het noodbudget voor cultuur met 700 miljoen te verhogen tot in totaal een miljard euro.
Minister van Engelshoven verdeelt de 300 miljoen euro over vier schijven de kunstwereld in. Het grootste deel, 220 miljoen, gaat naar instellingen en gezelschappen waarmee het ministerie langjarige subsidierelaties heeft. Het is de ‘vitale’ infrastructuur van het Nederlandse culturele leven. Daarnaast is er 50 miljoen euro extra beschikbaar om te lenen voor opengestelde monumenten, die nu bezoek mislopen; en 30 miljoen euro om te lenen voor gezelschappen die zonder subsidie voorstellingen maken en nu snel door hun buffers heen zijn.
‘De 300 miljoen euro is er met moeite gekomen’, zegt Simonse. ‘Meer geld loskrijgen zal lastig worden. Maar we hopen wel dat het kabinet maatregelen wil treffen die iedereen aanmoedigen nu in kunst te investeren. Want dat is de uitweg. Maak het voor buurtclubs makkelijker om musici te betalen die nu gratis in binnentuinen spelen; of laat een bedrijf een cabaretier inhuren om in te breken op lange zoomsessies .’
Het optuigen van een fiscale regeling is nog niet een-twee-drie geregeld, zeker gezien de problemen waar de Belastingdienst al mee te kampen heeft. De laatste belastingmaatregel om kunst te bevorderen dateert van rond de eeuwwisseling, bestemd voor de filmindustrie. Achteraf leken investeerders met die aanpak meer te zijn opgeschoten dan de Nederlandse cinema.
Waar is Wiebes?
De Kamercommissie voor Cultuur had ook minister Eric Wiebes van Economische Zaken opgeroepen dinsdag naar het debat te komen. Hij gaat immers over de generieke steunmaatregelen waar cultuurbedrijfjes bij terecht kunnen, maar om allerlei specifieke redenen bot vangen. Het kabinet besloot echter dat het voldoende was om Van Engelshoven af te vaardigen. ‘De vrees is dat we van het kastje naar de muur worden gestuurd, en de minister van Cultuur straks zegt: ik heb gedaan wat ik kon, verder moet u bij mijn collega’s van Economische of Sociale Zaken zijn.’
