Nog een architect verzet zich tegen de sloop van bouwdeel museum Boijmans

In het paviljoen bevinden zich een restaurant en een expositieruimte voor kunstnijverheid en industriële vormgeving. Henket heeft woensdag bij de Rotterdamse gemeenteraad zijn ongenoegen over de sloopplannen geuit. Hij geldt als een architect met grote staat van dienst op gebied van museumbouw. Verbouwingen van musea als Teylers in Haarlem, Catharijneconvent in Utrecht en de ‘wolk’ op het dak van de Fundatie in Zwolle staan op zijn conto. ‘Hoe haal je het in je hoofd om een goed bruikbaar gebouw in een tijd waarin we het klimaat zo min mogelijk dienen te belasten tegen de vlakte te gooien’, zegt Henket.

Eerder al kondigden de Belgische architecten Robbrecht en Daem aan niet te accepteren dat hun glazen uitbreiding sneuvelt in de renovatievoorstellen van Mecanoo Architecten. Zij stappen naar de rechter als de gemeenteraad volgende week instemt met het plan dat 223 miljoen euro kost en in 2029 klaar moet zijn. Aanvankelijk was de renovatie ambitieuzer en voorzag ook in een nieuw tentoonstellingsgebouw en betere aansluiting met het Museumpark. Dat is op dit moment niet financierbaar.

Boijmans sloot in 2019 mede vanwege brandgevaar, wateroverlast en asbest. Het gebouw is technisch verouderd en in architectonisch opzicht gefragmenteerd. Het oudste deel dateert uit 1939 en is van architect Ad van der Steur. In 1971 heeft Alexander Bodon een vleugel toegevoegd. Het paviljoen van Henket volgde in 1991 en de glazen uitbouw van Robbrecht en Daem stamt uit 2004. Die laatste twee blijven niet overeind in de plannen van Mecanoo. ‘Er is 20 miljoen euro gemeenschapsgeld in gestopt. Om dat nu weer te slopen, is niet bijster duurzaam gedacht’, vindt advocaat Arnout Groen, die optreedt namens Robbrecht en Daem.

In een rapportage over renovatieplannen van het Boijmans voorziet de gemeente minder juridische problemen bij sloop van de vleugel van Robbrecht en Daem dan bij het paviljoen van Henket. ‘Sloop is juridisch verdedigbaar, maar niet zonder risico’s’, schrijven de rapporteurs. En: ‘Behoud heeft een negatief effect op het in oude glorie herstellen van het bouwdeel Van der Steur.’ Henket voelt zich echter gesteund door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en het historische Cuypersgenootschap.

Uit eerdere rechtszaken blijkt dat de rechter een eigenaar doorgaans veel vrijheid geeft bij beslissingen over sloop. Echter, een architect heeft wel wat te vertellen als zijn ontwerp niet wordt afgebroken maar aangepast. Dat bleek in 2017 bij een rechtszaak van de oorspronkelijke architect tegen de verbouwing van museum Naturalis in Leiden. Groen ziet een goede basis voor een rechtsgang. ‘De eigenaar moet aantonen dat er ‘gegronde’ redenen zijn waarom het gebouw niet voldoet. En die hebben wij nooit gehoord.’