Noach is terug om ons te redden, in een boordevol gesamtkunstwerk

Hoe staat God zelf eigenlijk in de klimaatcrisis? Hij lijkt het goed voor te hebben met de mensheid, want nu het zeeniveau alarmerend snel stijgt, stuurde hij Noach, zijn watermanager, weer naar de aarde. Die moet een nieuwe ark bouwen, een 3D-geprinte versie dit keer.

Noach verscheen zaterdag ten tonele in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam, vertolkt door acteur Cees Geel. Met hem waren daar het Nederlands Kamerkoor en twee sprekers die de klimaatproblemen aan het hart gaan, columnist Erdal Balci en voormalige minister van Milieubeheer Jacqueline Cramer. In wat een modern oratorium heette te zijn, een groot vocaal werk waarin een bijbelse figuur centraal staat, brachten ze de crisis voor het voetlicht.

Noach – met teksten van filmmaker Eddy Terstall – bleek sinds zijn eerste ark veranderd in een cynische activist: ‘De mens is het kind dat zichzelf zielig vindt omdat mama niet van hem houdt.’ ‘Deugpronkers’ , fatalisten, ontkenners – allerlei klimaattypes komen voorbij, in zowel Noachs betoog als in de mooie, speciaal voor de productie geschreven koorstukken van hedendaagse componisten. ‘We will drive our cars, fly our planes, sort our waste’, zingt het koor in een opgewekt, muzikaal gefragmenteerd lied van Bec Plexus (Brechtje van Dijk) over de klimaatopportunist. ‘I gave you smoke for rain, oil upon your shore’, klinkt het in een prachtig, soms dreigend stuk van de Oekraïense componist Maxim Shalygin, die speelt met vocale klankeffecten.

De twee sprekers meegeteld kent de productie – een initiatief van het Amsterdamse debatcentrum De Balie – nogal veel verschillende disciplines voor zo’n Gesamtkunstwerk van anderhalf uur. Fijn dat de kunst, in het bijzonder de hedendaagse klassieke muziek, zich met zo’n actueel thema bemoeit, daar ligt een terrein braak, maar de vraag was of de onderdelen elkaar zouden versterken. Erdal Balci leverde een wat ondoorgrondelijke bijdrage over de wraak van Moeder Aarde, die hij besloot met een ontroerend liefdesliedje waarbij hij zichzelf begeleidde op een licht-valse gitaar. Jacqueline Cramer hield een soort Ted Talk over haar carrière als milieustrijder, wat in deze setting gelijk stond aan Gods woord gericht tot een zaal vol ouderlingen.

En Noachs getapte humor – hoe krijg je in hemelsnaam al die soorten in zo’n ark als je ook nog rekening moet houden met gender en geaardheid? – sloeg af en toe om in platte lol. Dat wilde weleens botsen met de aangrijpende, vaak veelstemmige koorpartijen die subliem werden uitgevoerd door het Nederlands Kamerkoor onder leiding van Peter Dijkstra. De opzet resulteerde in een gefragmenteerde, zij het onderhoudende voorstelling. Alleen de muziek wist echt te raken. Tussen alle onderdelen door bijvoorbeeld golfden meditatief en sereen de ‘koralen’, van componist Jacob TV op poëtische teksten over water van een 13de-eeuwse Japanse monnik. ‘De wereld is maanlicht gereflecteerd in dauwdruppels.’ Opmerkelijk en hoopvol: juist de muziek wist dit keer de kern van het ‘debat’ te raken.