Niets is zeker in politiethriller White House Farm ★★★☆☆

Ai, die das is wel erg slordig gestrikt. Het bovenste knoopje van zijn overhemd zit noodgedwongen los, en zijn buik is ook veel te dik. Een beetje een pafferige goedzak is Stan Jones. Wanneer de bedeesde brigadier op de plaats delict verschijnt in de secure politiethriller White House Farm (de NPO zet er in de titel nog Murders achter), is er eigenlijk al niets meer te doen. De conclusies zijn al getrokken, de zaak is al bijkans gesloten. Jones krijgt van zijn aanzienlijk kleinere, maar uiterst felle superieur de opdracht vooral niet meer te doen dan de familie bijstaan.

Toch, wanneer in de loop van de serie de retorische vraag wordt gesteld hoe het kan dat iemand 45 jaar bij de politie zit en nog steeds maar brigadier is (‘Zielig gebrek aan ambitie!’), weet de kijker allang dat dit een onterecht retorische vraag is, en Jones geen goedzak.

De Engelse miniserie White House Farm, van omroep ITV, is de dramatische en deels fictieve reconstructie van een in Groot-Brittannië nog altijd beroemde zaak, die destijds, zoals dat heet, het hele land schokte.

In het gehucht Tolleshunt D’Arcy, in Essex, werden in de nacht van 6 op 7 augustus 1985 in een afgelegen boerderij vijf mensen vermoord: een ouder echtpaar, hun dochter en haar twee kinderen. Alles leek op een moord-zelfmoordzaak: de dochter in kwestie was psychiatrisch patiënt, gediagnosticeerd met schizofrenie, en werd met het wapen in haar armen gevonden. Bovendien speelde er iets van godsdienstwaanzin. De politie, gealarmeerd door de zoon des huizes, kende al snel geen twijfels meer.

De makers hebben de koppige brigadier Jones (sterke rol van Mark Addy) tot centrale ­figuur gemaakt, wat de serie aanvankelijk doet ogen als een klassieke Engelse detective. Hij is degene die zich niet neerlegt bij de te gemakkelijke conclusies van zijn superieuren. Die worden op hun beurt bestookt door bestuurders en politici die de zaak zo snel mogelijk afgerond willen hebben, omdat er in het land zoveel rumoer over ontstaat.

Dus loopt de altijd van het zweet licht glimmende Jones voortdurend tegen muren op, ook al zijn alle vraagtekens die hij plaatst voor de kijker net zo logisch als voor hem. En wijzen ze overduidelijk in een andere richting – en vooral: een vrij rondlopende moordenaar – dan de officieel gevolgde.

Het wrange en verontrustende is dat Jones niets bereikt zou hebben als zich in de loop van de tijd niet een verrassende wending voordeed. Die wordt in de serie weliswaar voorbereid, zodat-ie wat minder uit de lucht komt vallen, maar ook in de fictieve wereld van White House Farm resulteert die wending in niet meer dan een onzekere rechtszaak.

Daarin speelt het verzamelde, overtuigende maar niet steekhoudende bewijsmateriaal een ondergeschikte rol. Net als de getuigenissen en overtuigingen van familieleden én Jones c.s.

In de rechtszaak, die een mooi slotstuk vormt van de serie die niet alles sluitend verteld krijgt (wat is er met het zaagje gebeurd?), gaat het om twee tegenover elkaar staande getuigenissen, meer niet. En dan is de vraag: wie gelooft de jury?

Dat is een interessante kanttekening bij het rechtssysteem. En ook de kijker, in de loop van de serie vakkundig heen en weer geslingerd, moet uiteindelijk bekennen: hoe overtuigend alles ook lijkt, hard bewijs tegen de veroordeelde is er niet. Hij kreeg 25 jaar, die later werd omgezet tot levenslang, en beweert ook nu nog onschuldig te zijn.