Niet een gehandicapte vastleggen, maar een sporter

Waar valt je oog op, in de Haarlemse fotogalerie De Gang, waar zaterdag de tentoonstelling is geopend van paralympische portretten van Inge Hondebrink? Op de cirkel van eenbenige voetballers, vlak voor een wedstrijd? Op de handbiker op het asfalt, beide benen vanaf de romp geamputeerd? Of toch op de 18 meter lange wand met portretten van hoogspringers, bevroren in de lucht? Stel de vraag aan de fotografe, en ze zegt: 'Ik kan niet kiezen. Achter elke foto zit een verhaal.'

Over de serie van hoogspringers deed ze tien jaar: 'Ik wilde foto's zonder ruis op de achtergrond, en die zijn moeilijk te maken. Meestal stond er ergens een elektriciteitsmast of een boom in de weg.'

De voetballers tijdens de Africa Cup in Nairobi: ze had een artikel gelezen over amputatievoetbalteams en vloog erheen. Dertien teams streden om de cup. 'Alle spelers misten een been. Alle keepers een arm.'

Te weinig mens

Indrukwekkend vond ze de Invictus Games, twee jaar geleden in Londen, de tweejaarlijkse spelen voor oorlogsslachtoffers . 'Daar zag ik jonge mensen met brandwonden en amputaties en besefte ik: dit zijn allemaal mannen die in de bloei van hun leven gehandicapt zijn geraakt door een oorlog.' Op de foto met de jongen naast zijn fiets zie je een subtiele verwijzing: in plaats van gewone sportkleding draagt hij een T-shirt met de tekst 'British Armed Forces'.

Inge Hondebrink was fysiotherapeut in een revalidatiecentrum voordat ze fotograaf werd. De eerste keer dat ze een foto zag van sporters met een beperking was een jaar of twintig geleden. In een brochure over het nut van sporten na een revalidatie stond een foto van rolstoelbasketballers. Hij was van boven genomen en ze weet nog precies wat ze dacht: ik zie te veel handicap en te weinig mens.'

Ze had toen al een cursus fotografie gevolgd bij een fotoacademie voor amateurs in Nijmegen. De docent zag haar talent en moedigde haar aan om verder te gaan met fotograferen. 'Mensen zeggen weleens tegen me: wat een grote overgang moet dat zijn geweest, maar ik heb dat helemaal niet zo ervaren. In beide beroepen moet je sfeer maken om samen te kunnen werken en ben je voortdurend bezig met kijken: hoe iemand zich voelt, zich gedraagt, beweegt.'

Als autodidact liep ze mee met ervaren rotten in het vak, zoals Hans Heus en Bert Verhoef. Dat ze met haar achtergrond allereerst zou kiezen voor foto's van sporters met een beperking, lag voor de hand. Haar missie: niet een gehandicapte vastleggen, maar een sporter. Met die instelling ging ze voor de Volkskrant naar haar eerste Paralympics in Sydney, in 2000. Achter de schermen kijken.

'Heel naïef van mij om te denken dat ik zo maar bij de trainingen mocht zijn. Je kreeg als fotograaf een vaste plek tijdens de wedstrijd toegewezen en daar stond je met al je collega's. Vanuit die hoek probeer je iets anders te maken dan die ene mooie foto van de finish. Heel soms lukte het. Ik heb een foto van een volleybalwedstrijd met alleen maar mooie mannenbenen en één prothese ertussen. Dan pas zie je: dit gaat over gehandicapten.'

Met collega-fotograaf Hélène Wiesenhaan werkt ze aan het fotoboek Capacity dat in november uitkomt. Het afgelopen jaar volgden ze daarvoor het Nederlandse Para-Atletiekteam in de aanloop naar de Paralympics in Rio de Janeiro. Ze gingen mee naar trainingskampen en zullen er ook in Rio weer bij zijn. Prachtige documentaire foto's leverde dat al op, zoals die van de atlete in het gras, haar benen in een ijsbak, twee prothesen ernaast. 'Voor mij zijn dat dé momenten van een dag. Ik vind een wedstrijd minder belangrijk, ik leef wel met de sporters mee, maar het gaat mij meer om de inspanningen die worden geleverd om tot een prestatie te komen. Om de focus op het winnen, de emoties, de uren die erin gaan zitten. Wat ik met mijn foto's wil laten zien, is dat er wat dat betreft geen enkel verschil is tussen een sporter met, of zonder een handicap.'

_{Op inhoud - paralympische portretten, tot 8 oktober in Fotogalerie De Gang, Haarlem.}