Museum Escher misleidt bezoeker met kopieën
Veel van de werken die nu te zien zijn in het Haagse museum Escher in het Paleis zijn replica's. Voor bezoekers staat niet aangegeven welke werken van de wereldberoemde grafisch kunstenaar echt zijn en welke niet. Ook het personeel kan dat niet vertellen.
Volgens de M.C. Escher stichting, die de auteursrechten op het werk van M.C. Escher (1898-1972) beheert, wordt het publiek 'dat betaalt om echte werken te zien beduveld met ordinaire reproducties'.
Een deel van de collectie - uitsluitend originele werken - is bezig aan een internationale tournee. In het Nationale Museum van Schotland in Edinburgh loopt nu met veel succes de tentoonstelling The Amazing World of M.C. Escher. De expositie verhuist over een week naar de Dulwich Picture Gallery in Londen. Escher in het Paleis, een eigen museum voor de kunstenaar aan het Korte Voorhout in Den Haag, toont volgens haar website 'permanent ruim 150 werken van de kunstenaar; altijd de bekendste werken en een selectie van ander werk uit zijn oeuvre.'
'Heel erg kwalijk', noemt Mark Veldhuijsen, conservator van de M.C. Escher stichting, het tonen van facsimile's zonder het publiek daarover te informeren. De stichting verbood onlangs een tentoonstelling van Wim van Krimpen, voormalig directeur van het Gemeentemuseum Den Haag. Die wilde in Amsterdam een Escher-expositie organiseren. 'Omdat die tentoonstelling enkel uit replica's zou bestaan, heeft de stichting die tegengehouden. We willen immers niet dat bezoekers geld betalen om facsimile's te zien. Toen zijn we te weten gekomen dat die reproducties in Escher in het Paleis erg vaak gebruikt worden.'
Kwetsbaar werk
Van Krimpen was destijds behoorlijk teleurgesteld over de beslissing van de stichting, zegt hij. 'Escher in het Paleis heeft altijd facsimile's gebruikt in de tentoonstelling. Je kan een kwetsbaar werk slechts een maand laten bezichtigen, dan moet het een jaar naar de opslagplaats.'
De M.C. Escher-stichting gaat in overleg met Escher in het Paleis over het gebruik van replica's in de permanente tentoonstelling. 'In de licentieovereenkomsten voor het werk van Escher staat dat Escher in het Paleis enkel reproducties mag tonen als de originele werken beschadigd zijn of moeten worden hersteld', zegt Veldhuijsen. 'Niet dat ze daar een heel museum mee mogen vullen.' Hij vindt het ook niet kunnen dat originele werken verhuurd worden aan andere musea, terwijl het publiek in Den Haag replica's voorgeschoteld krijgt.
Verbaasd
Benno Tempel, de huidige directeur van het Gemeentemuseum Den Haag, is verbaasd over de kritiek. 'Ik weet niet waar Veldhuijsen het over heeft. De stichting heeft de licentieovereenkomsten goedgekeurd waarin staat dat wij die reproducties mochten maken. Bovendien is er een bordje bij de ingang, waarop staat dat er reproducties gebruikt worden.'
De Volkskrant kon het bestaan van een dergelijk bordje bij een bezoek niet vaststellen. Ook bij de tentoongestelde werken is niet aangegeven of het een kopie is of niet.
Waarom ook de suppoosten geen toelichting kunnen geven, is volgens Tempel logisch: 'Die kennis zit bij de conservatoren. Enkel door ze uit hun lijst te halen, kan je zien welke items reproducties zijn. Er staat namelijk een stempel achterop.'
Dat er nog andere musea replica's gebruiken is voor Tempel vanzelfsprekend. 'Bijna alle musea doen het, zeker fotografiemusea. Zij tonen vaak zogenoemde exhibition copies van het originele werk, die ze na de tentoonstelling vernietigen.'
