Met schwung vertelt Huub Stapel je zijn familiegeschiedenis ★★★★☆

Gelukkig, de achterwand bladert niet door een levensgroot fotoalbum vol kiekjes uit de oude doos. Terwijl er wel degelijk genoeg familieportretjes verschijnen tijdens Alleen familie, de nieuwe, muzikale solovoorstelling van acteur Huub Stapel (68), over de broeierige hondenmand die familie heet. Van zijn ouders bijvoorbeeld, zijn tante, broers, zus en Stapel zelf, niet te vergeten. Maar decorontwerper Rieks Swarte heeft er iets verstandigs mee uitgehaald: hij heeft er zwart-wittekeningen van gemaakt. Met houtskool, waterverf, inkt, pen, krijt. Daarmee onderstreept hij: een oordeel over een familielid mag nooit zwart-wit zijn, er zijn altijd genoeg redenen voor grijstinten.

Zoals over tante Truus, die als weduwe gedwongen werd een Duitse officier de kost te geven en daarvoor later publiekelijk werd kaalgeschoren. Of over Stapels vader, zijn grote held, die lid bleek te zijn geweest van de NSB, zo ontdekte de bekende acteur door deelname aan het televisieprogramma Verborgen verleden. En nee, dat was niet het Nederweerts Schutters Belang, zo grapt hij met serieuze ondertoon tegen de volle zaal. ‘Diezelfde handen waarmee hij ons door de haren streek, hebben het dirigeren geleerd op het Horst Wessellied’, zo benoemt Stapel zijn vaders leiding van het Groesbeekse NSB Amusementsorkest. Daarmee sorteert hij voor op de spanning of hij zijn vader van zijn voetstuk zal laten vallen.

Met veel liefde, humor en waardering gaat Stapel in deze opvolger van Mannen komen van Mars, Vrouwen van Venus (2010), M/V2 (2014) en Het huwelijk (2019) ‘noa hoes’, naar de bakens van zijn jeugd in Tegelen, als vijfde in een gezin van zes, met ouders die zich het schompes werkten in snoepwinkel Anneke van ’t Trepke, voorheen De Kindervriend. Maar alle fleurig vertelde herinneringen aan gulle liefde en schrijnend geldgebrek staan in dienst van een hoger doel. Of eigenlijk twee. Stapel wil het publiek gevoelig maken voor het duivelspact van last en liefdes binnen families. Én hij fulmineert tegen de minachting van rijk jegens arm. Minder tegen de armoede zelf, als wel tegen de denigrerende behandeling die daarvan een gevolg kan zijn.

Cabaretier en wiskundige Jan Beuving schreef een sterke tekst voor Stapel, die slalomt van cabareteske publieksonderonsjes naar serieuze monologen waarin Stapel kan laten zien dat hij naast publiekslieveling ook acteur is, iemand die aan een jas en opgetrokken wenkbrauw genoeg heeft voor een manke tandarts of sombere vijand. Beuving dichtte ook een aantal ontroerende liedteksten. Stapel moet soms knijpen om hoge tonen te halen, maar wordt daarbij zorgzaam gebufferd door gitarist Cor Mutsers en basgitarist David Stapel (inderdaad: zoon van broer Jan). Soepel navigeren ze hem door een breed repertoire, van Limburgse fluisterliedjes tot een carnavalskraker en een medley van The Beatles, de Eagles en The Dillards. Met schwung surft Stapel, in deze trefzekere duo-regie van Liesbeth Coltof en Javier López Piñón, door ludieke anekdotes over bloedverwanten. ‘Familie is de Haarlemmerolie van ons leven’, aldus de 68-jarige acteur. In Alleen familie loopt die motor meer dan gesmeerd.