Moet u horen
Met Dolly Parton in een Ford Mustang door Nashville, dat zou lachen zijn
Dolly Parton, de Amerikaanse countryzangeres en liedjesschrijver, schreef een spannende roman over de muziekindustrie. De vertaling ervan is net uit in Nederland. Normaal gesproken tijd voor een reportage met de gelauwerde zangeres in en rond Nashville. Niet bij Dolly.
Toen het Amerikaanse muziekblad Rolling Stone 25 jaar bestond, verscheen in 1993 een verzamelbundel in pocketformaat: The Best of Rolling Stone – twenty-five years of journalism on the edge. Daarin stond een uitgebreide reportage over Dolly Parton geschreven door Chester White ‘Chet’ Flippo, origineel afgedrukt in Rolling Stone op 25 augustus 1977.
In deze arena met 32 verhalen van journalistieke krachtpatsers als Tom Wolfe, Hunter S. Thompson en Greil Marcus over popcultuur in al zijn hoedanigheden, kwam Flippo los uit het peloton met een onbetwistbare liefdesbetuiging aan Dolly Parton, gedoopt in een bad vol rozenblaadjes.
Het verhaal begon als volgt:
‘Wat een geweldig gevoel is het om de stad uit te rijden in een gehuurde, snelle hemelsblauwe Mustang met een sixpack koud bier op de bodem, de junizon schijnt, de radio staat hard aan en Dolly Parton zit naast me. Ze zingt mee met Jimmy Clantons oude Just a dream en het komt me voor dat een zekere mate van fantaseren onmogelijk te vermijden is.’
Mail van Dolly
Aan Chet Flippo en zijn autorit met Dolly door Connecticut moest ik denken, toen ik op 26 april 2022 om 20.38 uur een mail kreeg van Nieuw Amsterdam. Deze uitgeverij heeft de Nederlandse vertaling uitgebracht van Run, Rose, Run van Dolly Parton in coproductie met veelschrijver James Patterson. Het is het romandebuut van Parton, maar niet haar eerste boek. Eerder verschenen een poëziecollectie (1979), een kinderboek (1996), een kookboek (2006), en het liedjesboek Dolly Parton, Songteller: My Life in Lyrics (2020). En vergeet vooral niet Dolly Parton’s Imagination Library: haar project om arme kinderen aan het lezen te krijgen.
Ren, Rose, Ren, zoals het boek in het Nederlands heet, gaat over Rose die ‘vluchtend voor haar verleden’ een ‘nieuwe toekomst’ zoekt in Nashville. Daar valt ze voor ‘de mysterieuze Ethan’ en ontmoet ze ‘countrylegende Ruthanna Ryder’. Centrale vraag: ‘Kan ze de demonen uit haar verleden ontvluchten?’
Op 26 april 2022 om 20.38 uur was er een langverwachte reactie op mijn verzoek om in een gehuurde, hemelsblauwe Mustang met Dolly Parton een ritje te gaan maken, het liefst in Nashville en omgeving, op een warme dag. Aan de andere kant van de oceaan was dit verzoek in tal van stadia uitgebeend. Geen Mustang. Geen ontmoeting. Geen telefoongesprek. Geen Zoomgesprek. Geen vragen over haar voorkeuren op tal van terreinen. Wel: tien algemene vragen die betrekking moesten hebben op het laatste schrijfwerk van Dolly en James.
En op 26 april 2022 om 20.38 uur – het was de dinsdag voor Koningsdag – doken er tien antwoorden op, waarschijnlijk afkomstig van Dolly Parton, ingeleid door de Nederlandse uitgever: ‘Ha John, you’ve got mail! Eindelijk, zie onder!’
Chet Flippo
Ik durf er een koude sixpack onder te verwedden dat de uitgever nooit het verhaal van Chet Flippo heeft gelezen uit 1977, gezien het enthousiasme over Dolly’s reactie. En ik denk ook niet dat de uitgever dat andere verhaal met Dolly heeft gelezen, eveneens van de hand van Chet Flippo. Dat in 1980 leidde tot haar eerste Rolling Stone-cover, verkleed als een zonnig gehumeurde Santa Claus, en begon als volgt:
‘Er zijn maar weinig vergezichten die majestueuzer zijn dan Central Park in de herfst vanaf de zesentwintigste verdieping van een appartement op Fifth Avenue. Het zonlicht van de late namiddag verguldt zachtjes de bomen en verdwaalde zonnestralen schieten door de canyons tussen elegante appartementsgebouwen aan de andere kant van het park. Mijn aandacht dwaalt af naar een ander majestueus gezicht: Dolly Parton, afgetekend tegen de ramen van haar appartement. Een deel van haar schoonheid is uiterlijk – het buitengewone lichaam, de albasten huid en delicate gelaatstrekken – maar veel ervan komt van binnenuit. Ze draait zich om, en met een oogverblindende glimlach en een kleine meisjesstem vraagt ze wat ze voor me kan halen, loopt dan blootsvoets langs haar schilderij van Claes Oldenburg om me een drankje in te schenken.’
Je moet het maar durven, als Chet Flippo, om in 1977, het jaar dat de punkrock losbarstte, bij een vergadering van het meest vooraanstaande muziekperiodiek ter wereld het woord te vragen: Luister! Het is van het grootste belang dat Rolling Stone een verhaal gaat brengen over Dolly Parton, het best bewaarde geheim van de countrymuziek. We hebben hier te maken met de grootste country-artiest sinds Hank Williams sr. Een origineel gevoelige liedjesschrijver. Met een prachtige, allesovertreffende stem en een ondeugende, speelse geest. Laat je niet afleiden door haar zandlopervormige figuur en haar ‘Miss Big Tits-imago’, haar pruiken of haar uitbundige kledij.
Doorbraak
Ze staat op het punt, aldus Flippo, om uit te breken uit het countrymuziek-getto en de overstap te maken naar het grote publiek, om een razend populaire popartiest te worden. Een sterke, stoere, onafhankelijke vrouw die het aandurft altijd haar eigen koers te varen. Als Rolling Stone dan toch al bepaalt wat het predicaat rock-’n-roll verdient, indachtig de definitie van Bob Dylan – ‘Don’t follow your leaders’ – dan moet Dolly Parton op het schild worden gehesen. Zij volgt alleen haar eigen wil.
Want Dolly (1946), uit een gezin van twaalf kinderen en opgegroeid in armoede in de Smokey Mountains, vertrok op de dag dat ze haar middelbare school afrondde naar Nashville. Ze wilde zangeres worden, en trouwde al snel met haar Carl, directeur van een asfaltbedrijf. Met Porter Wagoner trad ze zeven jaar op, totdat het in haar optiek genoeg was. Met de hits Jolene (1973) en I will always love you (1974) zette ze haar beste beentje voor.
Flippo (1943-2013) kon je doorgaans om een journalistieke boodschap sturen, of het nou ging om The Rolling Stones, Bob Dylan, punkbands, of literaire, cinefiele randfiguren. Maar hij onderscheidde zich vooral omdat hij al vroeg oog had voor de intrinsieke kracht van countrymuziek. Hij begreep dat je grote artiesten als Willie Nelson, John Denver en Waylon Jennings niet kon wegzetten als niet-coole rednecks, zoals hij ook begreep dat de wereldwijde verovering van Dolly Parton ophanden was, omdat ze meer was dan een zangeres, dan wel een exorbitante verschijning. Zij was Dolly Parton.
Hoogstwaarschijnlijk persoonlijk
De eerste vraag die beantwoord werd in de mail van 26 april 2022 20.38 uur, betrof de kickstart van het boek Run, Rose, Run. Niet zij kwam met het idee, zo laat ze me hoogstwaarschijnlijk persoonlijk weten, maar James Patterson. ‘Hij vroeg me of ik geïnteresseerd zou zijn in het schrijven van een spannende roman over de muziekbusiness. Ik vertelde hem dat ik niet alleen mijn naam leen aan projecten, maar dat ik er ook zelf aan werk. En dat als we samen een boek zouden schrijven, we elkaar ook zouden moeten ontmoeten om te zien of het zou klikken. Hij vloog naar Nashville, we werden snel vrienden en de rest is boekengeschiedenis!’
Voor het boek, zo laat ze me verder hoogstwaarschijnlijk persoonlijk weten, is amper geput uit haar autobiografie. ‘Er zit een beetje van mij in beide vrouwelijke hoofdpersonen. Alles wat ik schrijf bevat stukjes en beetjes van mij, en dit is zeker geen uitzondering daarop.’ Het hing al lang in de lucht dat zij ooit een roman zou schrijven. Ze is nou eenmaal dol op verhalen vertellen, haar liedjes staan er vol mee.
In The Tennessean, de Amerikaanse krant die ze eveneens een interview gunde, zei ze hierover: ‘Ik voel me het meest verwant met de hoofdpersoon in mijn boek, omdat ik me precies herinner hoe het was’, aldus Parton. ‘Ik was koppig en ik zou geen nee accepteren. Maar ik zou reizen, ik zou teleurgesteld worden. Ik zou gekwetst worden. Ik zou heel vaak worden afgewezen. Maar ik zou gewoon de volgende ochtend weer opstaan, de straat op gaan, en net zolang overal aankloppen totdat, weet je, ik het eindelijk zou hebben gemaakt. Maar gedurende die reis heb je veel te lijden.’
Gereinigd
Ze zouden gaan picknicken, Chet Flippo en Dolly Parton, en zij mocht de plek uitkiezen. Het werd in juni 1977 het kerkhof van MIddlefield, Connecticut, want zij mocht graag op kerkhoven schrijven. Die waren zo lekker rustig, en God was doorgaans in de buurt. Ze pakte een gele doek. Ze legde er heerlijke belegde sandwiches op, en de wijnfles ging open. Flippo verklaarde in het paradijs te zijn, bedwelmd door Dolly’s aura, inclusief parfum.
Hij bekende haar hoe leuk hij het vond om haar te interviewen, ook omdat haar muzikale toewijding en persoonlijkheid uit één stuk kwamen. Maar ook dat hij haar met voorsprong een stuk aangenamer vond dan Mick Jagger. Ze reageerde daar giechelend op: ‘Lijk ik dan op Mick Jagger, Chet?’
Voor de uitwerking die Dolly Parton op mensen heeft, werd hem een term aangedragen door een kennis: ‘She’s a purifier.’ Die wilde daarmee zeggen dat ze haar publiek reinigt, vanbinnen en vanbuiten. Ze doet het licht aan, in de duisternis.
Aan het einde van de grande reportage zat Flippo op een stoel in het Oakdale Theatre en stond Parton op het podium. Een grandioze week liep op zijn eind, net als het optreden. Dolly zong afsluitend Coat of Many Colors, het hartverscheurende nummer over haar bittere jeugd, en de schaamte over opgroeien in armoede. Toen de laatste noten wegstierven, bemerkte Flippo dat er tranen over zijn wangen liepen. ‘Damn you, Dolly, vloek ik in stilte. Je hebt me uiteindelijk bij de kladden. Gereinigd – ook ik. Maar dat hoef jij niet te weten.’
Twee maanden nadat het verhaal was gepubliceerd, werd Flippo’s visioen bewaarheid. Van de lp Here You Come Again verkocht ze meer dan een miljoen exemplaren en werd ze de wereldberoemde popartiest die Flippo voorspelde. Ze werd nadien een filmster, ondernemer, filantroop, en nu dus ook een romancier. Onlangs werd zelfs bekend dat ze wordt opgenomen in the Rock and Roll Hall of the Fame, de ultieme bekroning van de crossover.
Veruit het meest Chet Flippo-achtige antwoord dat hoogstwaarschijnlijk Dolly Parton gaf op 26 april 2022 om 20.38 uur, had betrekking op het fantastische namenliedje Jolene. Ik wilde weleens weten of de roodharige vrouw die in het nummer wordt beschreven omdat ze flirtte met haar man, zich nadien nog weleens heeft gemeld?
Dolly: ‘Ha ha.’
Ren, Rose, ren is verschenen bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.