Liza Macedo dos Santos is de absolute ster in ‘Brieven van Mia’ ★★★★☆

‘Ik haat het, ik haat het.’ Op het eerste gezicht lijkt Laila een stereotype oogrollende puber met een stevige afkeer van school. Maar je sluit haar meteen in je hart door het sensitieve spel van Liza Macedo dos Santos: ze is teruggetrokken maar nieuwsgierig in haar blikken, verveeld maar zorgzaam in haar gebaren, en brutaal maar gevoelig in haar tekstbehandeling.

Laila heeft reden genoeg om boos te zijn: ze zag hoe bommen haar thuisland Syrië verwoestten en van haar gearresteerde vader heeft ze al tijden niets gehoord. Dus sloft ze hier in Nederland tandenknarsend naar het huis van meneer Cohen (Peter van Heeringen), wiens zolder ze moet opruimen in het kader van ‘liefdadigheidsweek’ op school.

Hun ontmoeting staat centraal in de voorstelling De Brieven van Mia, naar het gelijknamige boek van Astrid Sy, voor toneel bewerkt door George Elias Tobal. In de regie van Eran Ben-Michaël gaan Laila en meneer Cohen op zoek gaan naar zijn jeugdliefde Mia, die tijdens de Tweede Wereldoorlog verdween.

‘Ik haat het, ik haat het,’ leest Laila vervolgens in brieven van die Mia (Britte Lagcher), die ze op de zolder van meneer Cohen aantreft. Mia beschrijft hoe Nederland steeds onveiliger wordt voor haarzelf en andere Joden. Voor Laila’s ogen komt de geschiedenis tot leven: soepel springen we van dialogen uit het verleden naar Laila’s belevingswereld nu. De ijzeren constructies van het decor roepen eenvoudig maar effectief steeds nieuwe ruimtes en werelden op.

Wie weet leeft Mia nog, denkt Laila, dus spoort ze meneer Cohen aan samen het verleden uit te pluizen. Soms ontmoeten Laila en Mia elkaar bijna: dwars door de tijd kijken ze elkaar aan of stoppen simultaan een lok weg achter hun oor. De dromerige muziek van Milan Sekeris, live gespeeld op elektrische gitaar, versterkt het magische gevoel.

Diezelfde Sekeris brengt in meerdere bijrollen humor in het stuk, net als de andere spelers met typetjes als de brutale scholier Youssef (Gonca Karasu) of de salsadansende Westerborkgids (David Lucieer). Sekeris is als dreigende Duitser soms wel iets te karikaturaal, en eerder irritant dan gevaarlijk.

Maar steeds ligt de ontroering om de hoek: langzaam groeit de band tussen Laila en meneer Cohen. Soms botst het ook, zoals het wel vaker botst tussen Arabieren en Joden in de voorstellingen van George & Eran Producties. Maar de twee vinden elkaar in hun gemis – ze hebben allebei een oorlog meegemaakt, allebei geliefden verloren. Hun genegenheid schuilt in kleine gebaren: hij maakt humus voor haar, zij helpt hem in zijn jas.

Natuurlijk wil je dat Mia gevonden wordt, maar het is vooral Laila die je een gelukkig einde gunt. Want als Mia de oorlog heeft overleefd, doet haar vader dat misschien ook. Je mag gerust boos zijn op de wereld, zou je Laila willen zeggen. Maar er is ook een sprankje hoop.