Liever de witte spelling

Ogenschijnlijk is de verwarring op spellinggebied vergroot door de introductie, gisteren, van het zogenoemde Witte Boekje, als alternatief voor het bekende Groene Boekje. Ook deze krant gaat als een van de initiatiefnemers binnenkort over op de ‘witte spelling’. Niet om de onzekerheid over de correcte schrijfwijze van het Nederlands te vergroten, maar juist om tegenwicht te bieden aan de nodeloze verwarring die de Nederlandse Taalunie heeft gesticht.

Ruim veertig jaar kon Nederland met dezelfde spelling toe, vastgelegd in het Groene Boekje uit 1954. Dat de woordenlijst op een gegeven moment achterliep, was onvermijdelijk. Dat hoeft geen probleem te zijn zolang woordenboeken nieuwe woorden volgens dezelfde spellingregels opnemen. Problemen ontstonden pas toen in 1995 werd besloten nieuwe regels in te voeren. Regels die tot onrust en verwarring leidden omdat veel veranderingen ingingen tegen het taalgevoel van de gebruiker. Een goedbedoelde poging de ontevredenheid weg te nemen, mondde vorig jaar uit in de tweede spellingwijziging binnen tien jaar. Het resultaat was nog meer onrust aan het spellingfront.

Van geen enkele taal ligt de schrijfwijze voor de eeuwigheid vast. De spellingdiscussie in Duitsland demonstreert dat niet minder dan die in Nederland. Taal verandert onder invloed van zijn gebruikers. Het betekent ook dat spellingregels moeten aansluiten bij het taalgevoel. Wat uit taalkundig oogpunt een logische en consequente schrijfwijze is, hoeft dat niet te zijn in de ogen van de taalgebruiker. Die volgt zijn eigen logica. Het is juist op dit punt dat de Taalunie een kloof heeft laten ontstaan tussen theorie en praktijk.

Het primaire oogmerk van het Witte Boekje is niet wéér een geheel nieuwe spelling te introduceren. De alternatieve woordenlijst wil vooral rechttrekken wat krom is aan de spelling in het Groene Boekje. Het Witte Boekje biedt meer ruimte aan de taalgebruiker zijn eigen gevoel te volgen en doet daarmee wat de Taalunie zo jammerlijk heeft nagelaten: luisteren naar degenen die de taal dagelijks gebruiken.

Dat het jaarlijkse Groot Dictee, mede georganiseerd door de Volkskrant, vooralsnog de spelling uit het Groene Boekje volgt, is onvermijdelijk zolang dit de leidraad in het onderwijs blijft. Het zou bovendien jammer zijn als de kwestie wordt verengd tot een concurrentiestrijd tussen het Groene en Witte Boekje. Als ook de Taalunie bereid is de taalgebruiker als uitgangspunt te nemen bij de spellingregels, kan in de toekomst wellicht weer met één woordenlijst worden volstaan.