Lies Visschedijk heerst in de Nederlandse romkom. En al raken we dat genre zat, haar acteerwerk blijft innemend

Wat hebben Carice van Houten, Jeroen Spitzenberger, Michiel Romeyn, Thomas Acda, Anneke Blok, Wendy van Dijk, Peter Paul Muller, Daan Schuurmans, Paul de Leeuw, Marc-Marie Huijbregts, Viggo Waas, René van ’t Hof, Valerio Zeno, Chantal Janzen, Alex Klaassen, Ton Kas, Hans Kesting en Diederik Ebbinge gemeen? Ze werden in 2008 allemaal niet genomineerd voor een Gouden Kalf voor hun spel in Alles is liefde, de aanstichter van een hausse aan romantische komedies, en daarmee de invloedrijkste Nederlandse speelfilm van de 21ste eeuw. De enige uit de cast die wel werd genomineerd, al won ze niet, was Lies Visschedijk, een toen nog tamelijk onbekende (toneel) actrice.

Alicia speelde ze, de door haar werk opgeslokte televisieredacteur, het ‘meisje van de productie’. Zij ontfermt zich over de norse nood-Sinterklaas (Michiel Romeyn) als die bij de landelijke intocht een rel veroorzaakt (‘Goedheiligman, me hol!’). In Alles is liefde etaleerde Visschedijk haar talent voor de goed getimede sarcastische opmerking. Alicia paaide naar boven en katte naar beneden, zoals de Hilversumse hiërarchie dicteert, en tóch kreeg je geen hekel aan haar. Een typetje was ze evenmin. De rol was de filmdoorbraak voor de Limburgse actrice, in 1974 geboren in het plaatsje Heel. Visschedijk pakte meteen door toen collega Annet Malherbe haar rol als de bekakte Willemijn Lodewijkx in de televisieserie Gooische Vrouwen na drie seizoenen zelf gedag zei (‘de rol was op’); een zeldzaamheid voor een Nederlandse acteur. Met Visschedijk als vervangende Gooische Vrouw; dierenknuffelaar Roelien Grootheeze, werd de franchise van Linda de Mol vakkundig uitgebeend, met ook nog twee succesvolle romantische komedies in de bioscoop. Tussen die titels door (Gooische Vrouwen I en II), stichtte Visschedijk een eigen romkomimperium met Soof. Eerst was er de bioscoophit, zeer losjes gebaseerd op de columns van Sylvia Witteman, over een cateraar die in scheiding ligt en in een identiteitscrisis belandt. Deel twee volgde, en inmiddels zijn er ook al twee televisieseizoenen. Soof-tegenspeler Fedja van Huȇt zinspeelde in interviews al op een derde televisieseizoen en een derde speelfilm.

‘Dankzij Soof word ik wel heel vaak gevraagd als worstelende moeder of slonzige huisvrouw’, waarschuwde Visschedijk zichzelf voor typecasting, alweer wat jaren geleden in gesprek met De Telegraaf. Vanaf vandaag draait Singel 39 in de bioscoop, ‘van de makers van Soof’. Hierin speelt Visschedijk een hartchirurg zonder kinderen, het huishouden op orde. De distributeur van de film wilde (en kreeg) onlangs een ‘aanpassing’ onder aan een artikel in NRC over de dominantie (en houdbaarheid) van de Nederlandse romantische komedie. Singel 39 was een ‘feelgoodfilm’, volgens de distributeur, géén romantische komedie.

Dit duidt op een omslag. Sinds Alles is liefde poogden Nederlandse distributeurs alles wat ook maar enigszins neigde naar het genre aan te bevelen als ‘romkom’. Succes gegarandeerd, te beginnen op de lady’s nights. Nog zo’n teken aan de wand: Linda de Mol, keizerin van het Gooische romkom-deelrijk, typeert haar voor dit najaar geplande speelfilm April, May en June (zonder Visschedijk) aan als ‘komisch drama’.

Wellicht is de term besmet geraakt, of is de Hollandse genrevariant gewoon een beetje op. Mogelijk speelt het sentiment van de makers mee: zij lieten eerder dit jaar in een enquête weten helemaal niet tevreden te zijn met hun eigen Nederlandse films. Ze zijn veel te soortgelijk, en dat gaat zeker op voor al die romantische komedies. Ook de bezoekcijfers lopen terug.

Een standaard romkomplot gaat als volgt: twee mensen lijken voor elkaar bestemd, maar zien zich gehinderd door een complicerende omstandigheid. In Singel 39 biedt de nieuwe buurman van hartchirurg Mo (Visschedijk) alles wat ze in een man zoekt: hij is vrolijk, ongecompliceerd en voorzien van de torso van een Griekse god. Complicerende omstandigheid: die buurman Max (Waldemar Torenstra) blijkt homo.

Ons maakt het niet uit: noem het gerust feelgood of desnoods een komisch drama.

‘Ik denk dat het lichtere genre voor mij wel even goed was’, zei Visschedijk eens, refererend aan het leed dat haar ten deel was gevallen: in 2013 overleed haar man en de vader van haar kinderen, acteur Marc van Uchelen. Maar ook het omgekeerde is waar: zij is goed voor het lichtere genre.

De Romantische Filmografie van Lies Visschedijk