Lebed kritiseert mediamonopolie regering-Jeltsin

Van onze correspondent

Bert Lanting

MOSKOU

Op een persconferentie klaagde de generaal gisteren luidkeels over de greep die de hervormingsgezinde vice-premier Tsjoebais op de media heeft gekregen. Lebeds boodschap was duidelijk: op bevel van Tsjoebais wordt de oppositie, Lebed zelf voorop, doodgezwegen.

'De eerste macht is gretig bezig de vierde macht op te eten', waarschuwde Lebed de verzamelde journalisten. Volgens hem is Tsjoebais bezig via allerlei stromannen de media op te kopen. 'Wat we nu zien is een concentratie van de media in handen van een kleine groep ondernemers die persoonlijk loyaal zijn aan Tsjoebais', zei hij.

Ook andere politici hebben hun bezorgdheid uitgesproken over de toenemende greep van enkele grote ondernemingen op de Russische media. De twee belangrijkste televisiekanalen, ORT en NTV, zijn grotendeels in handen van twee topondernemers die beiden nauwe banden hebben met Tsjoebais: de ex-directeur van Logovaz, Berezovski, en voormalig topbankier Vladimir Goesinski. Beiden beheren ook nog enkele invloedrijke bladen waaronder Segodnja, Nezavisimaja Gazeta en het weekblad Itogi.

Lebed maakte al kennis met de macht van de Tsjoebais-gezinde media, toen minister van Binnenlandse Zaken Koelikov hem oktober vorig jaar er opeens van beschuldigde dat hij een staatsgreep voorbereidde met steun van Tsjetsjeense strijders. Toen die fantastische beschuldigingen - waarvan later niets meer werd vernomen - door de ORT en NTV werden overgenomen, was het gedaan met Lebeds carrière aan het hof van Jeltsin. Een dag later vloog hij eruit.

Sindsdien is de populaire generaal, die vooral naam maakte als de man die een einde aan de oorlog in Tsjetsjenië wist te maken, druk bezig de fundamenten te leggen voor zijn verkiezingscampagne als opvolger van president Jeltsin.

Lebed richtte in maart een partij op: de Volksrepublikeinse partij van Rusland. De generaal deelde gisteren trots mee dat zijn partij nu officieel geregistreerd is en al in 78 regio's van Rusland een afdeling heeft. Maar tot nog toe heeft zich geen enkele belangrijke politicus bij Lebeds partij aangesloten. De enige bekende figuur die hem steunt, is de schaker Gari Kasparov.

Om te laten zien dat hij op het internationale toneel ook meetelt, organiseerde de generaal een paar reizen naar de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk, waar hij zich liet binnenhalen als de toekomstige leider van Rusland. Een enkele keer overspeelde Lebed zijn hand, zoals toen hij meedeelde dat president Clinton hem uitgenodigd had voor diens inauguratie (dat bleek niet waar), maar het leverde de generaal wel veel publiciteit op.

In eigen land begint de generaal echter zijn populariteit te verliezen. Dat bleek voor het eerst op de landelijke protestdag tegen het economische beleid van de regering op 27 maart. Lebed werd voor verrader uitgemaakt, toen hij het woord probeerde te voeren op een protestmanifestatie bij het Rode Plein.

Het lijkt erop dat Lebed de prijs begint te betalen van zijn korte bondgenootschap met Jeltsin, die hem vlak voor de presidentsverkiezingen het Kremlin binnenhaalde om gezamenlijk de communistische kandidaat Zjoeganov te verslaan. Lebed hoopte daarmee zijn plaats als kroonprins veilig te stellen. Het resultaat is echter dat hij het zowel bij de hervormers als de oppositie heeft verbruid.

Lebeds grootste probleem is echter dat er een nieuwe held op het politieke toneel verschenen is: Boris Nemtsov, de jonge ex-gouverneur van Nizjni Novgorod, die door Jeltsin tot eerste vice-premier naast Tsjoebais is gepromoveerd. Tot voor kort liep Lebed altijd ruim voorop in de opiniepeilingen, maar deze week werd de generaal vanuit het niets ingehaald door Nemtsov, die net als Lebed de repuatie heeft dat hij schone handen heeft.

Lebed zelf doet tamelijk laconiek over de opmars van Nemtsov. 'Iedereen noemt hem al de opvolger van Jeltsin. Dat moet je een paar keer doen en dan vlieg je eruit.'