Le sorelle Macaluso boogt op voortreffelijk spel ★★★★☆

De kleerkast met spiegel, het dressoir met de tegeltjes. De muziekdoos die Satie begint te spelen als je aan de neus van de clown draait. Het zijn meubelstukken en dingen die in het appartement van de gezusters Macaluso evenzeer bij elkaar horen als de zussen zelf.

Het Italiaanse drama Le sorelle Macaluso omvat drie verschillende perioden uit het leven van de hoofdpersonages en steunt op evenveel actrice-ensembles. Terwijl de muren afbladderen en de personages ouder worden, keert schrijver en regisseur Emma Dante steeds terug naar dezelfde hoekjes van de woning. Zolang die kast er nog staat en dat schilderij nog aan de wand hangt, blijft ook iets van het verleden bewaard.

Mooi, hoe Dante zulke verstilde, bezinnende momenten inbouwt in haar tweede speelfilm, die ze baseerde op haar wereldwijd gelauwerde toneelstuk uit 2014. De film begint evenwel vol jeugdig esprit, ergens in de jaren negentig, als de nog jonge zussen zich gereedmaken voor een dagje aan het strand van woonplaats Palermo. Het blijft onduidelijk waarom hun ouders er niet meer zijn, maar ze redden zich prima zonder hen. De honderden duiven op zolder, inzetbaar voor feestjes, zorgen voor een klein maar vast inkomen.

Twintiger Maria is de oudste van het stel, gevolgd door Pinuccia, Lia, Katia en kleuter Antonella. In hun drukke gepruttel proef je meteen de familiare routine: wat nijd en frustraties, maar vooral veel liefde. Dante laat treffend zien hoe in alledaagse momenten de kiem voor levenslange herinneringen wordt gelegd: Pinuccia (Anita Pomario) die zich in de badkamer opmaakt, bijvoorbeeld, terwijl Antonella (Viola Pusateri) bewonderend toekijkt.

Aan zee creëert Dante (Una via a Palermo) zo’n rake zomerse, vrije sfeer – Maria (Eleonora De Luca) zoent stiekem met een meisje, de zussen leiden de andere badgasten in een spontane stranddans – dat je onvrijwillig alert wordt: dit kan nooit zo blijven, er gebeurt vast iets vreselijks. En dat doet het ook. Waarna de film vooruitschiet in de tijd, en de gezusters vele jaren later nog altijd gebukt blijken te gaan onder de tragedie uit hun jeugd.

Dantes hang naar gestileerd drama en dichterlijke symboliek – ze gebruikt de duiven waar ze maar kan – komt vooral in die tweede akte aan het oppervlak, wanneer Maria (Simona Malato) haar zussen bijeenroept om belangrijk nieuws te vertellen. Dat deel van de film is het theatraalst en mist het vloeiende, vanzelfsprekende karakter van de eerste akte, maar boogt wederom op voortreffelijk spel. Terwijl de oudere actrices fysiek nauwelijks op de jonge cast lijken, nemen ze de geest van de personages overtuigend van hen over.

Dat geldt ook voor de bejaarde vertolkers in het ingetogen slotdeel van Le sorelle Macaluso, dat echt als een afscheid voelt: van de personages, maar ook van hun appartement, met zijn eigen kleuren en klanken. Fijn om daar nog even te zijn, nadat de allerlaatste bezoeker de deur achter zich heeft dichtgetrokken.