Lahav Shani stopt als dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest

Het Rotterdams Philharmonisch Orkest moet op zoek naar een nieuwe chef-dirigent. Lahav Shani (34) heeft besloten zijn contract niet te verlengen. De Israëliër, die in 2018 in Rotterdam aantrad, stapt over naar München. De Münchner Philharmoniker zaten sinds vorig jaar zonder dirigent, nadat het orkest de banden had verbroken met Valery Gergiev, die als vertrouweling van de Russische president Vladimir Poetin bekendstaat en weigerde zich uit te spreken tegen de invasie in Oekraïne. Shani’s contract in Rotterdam loopt nog tot 2026.

Het Duitse Merkur meldde vrijdag dat de gemeenteraad van München woensdag over Shani’s benoeming zal stemmen. RPhO-directeur George Wiegel bevestigt de overstap. Hij hoorde het nieuws van Shani’s management vrijdag, zegt hij. ‘We wisten dat een vijftal toporkesten op hem aasde, maar we waren toch wel verrast dat hij nu al zou gaan. Het was duidelijk niet de bedoeling dat het nu al bekend zou zijn.’

Shani stuurde zaterdagochtend een bericht aan het orkest waarin hij de relatie met het orkest prees. Als reden voor het afscheid noemt Wiegel dat Shani sinds 2020 ook chef is van het Israel Philharmonic Orchestra en het niet verantwoord vindt om drie orkesten te leiden. Wiegel: ‘Hij zei ook dat hij minder wil reizen. Hij woont in Berlijn, en met München is er een snelle treinverbinding. Gelukkig zal hij als gast wel blijven terugkomen en hebben we nog veel mooie projecten voor de boeg.’

Trend

Shani werd in Rotterdam aangesteld na een ongebruikelijke speeddate in juni 2016: er werd een extra concert ingelast om hem uit te proberen. Het orkest was direct overtuigd. Bij de bekendmaking was Shani 27. Daarmee begon een trend onder Nederlandse orkesten en koren: ook het Groot Omroepkoop, De Nationale Opera en het Concertgebouworkest zouden sindsdien twintigers benoemen.

Bij zijn aantreden in Rotterdam had Shani het zowel makkelijk als moeilijk. Makkelijk omdat het orkest bij het vertrek van zijn voorganger Yannick Nézet-Séguin in blakende vorm verkeerde; moeilijk omdat Shani als bedachtzame, stugge jongeling de veel flamboyantere Nézet-Séguin moest doen vergeten. Het contrast bij zijn presentatie was groot: Nézet-Séguin verscheen in blauwe designeroutfit bij de persconferentie en zette Shani met zijn te ruime schoudervullingen onbedoeld in de schaduw.

Als protegé van dirigent, pianist en muziekpaus Daniel Barenboim kon Shani zich op het netwerk van zijn mentor beroepen. Zowel Barenboim als de legendarische pianist Martha Argerich soleerde onder Shani’s leiding bij het orkest. En de Rotterdammers gaven ook hun dirigent volop de gelegenheid om te soleren als pianist, iets wat bij de pers vaak minder in de smaak viel. Maar getuige de recensies staat het orkest er nog altijd uitstekend voor.

Fenomenaal geheugen

Wat gaat het Rotterdamse publiek missen? ‘Lahav heeft voor zo’n jong iemand een enorme muzikale diepte en inzicht’, zegt Wiegel. ‘Een ontzettend goed oor voor balans en nuance. Hij is niet snel tevreden: hij gaat door met repeteren tot hij heeft bereikt wat hij wil. Hij heeft een fenomenaal geheugen, zodat hij zich tijdens concerten heel vrij voelt. Daarin lijkt hij wel op Valery Gergiev (die ook Shani’s voorganger was in Rotterdam, red.), met als groot verschil dat Lahav dus ook goed repeteert.’

Hoe nu verder? Tot overmaat van ramp gaat directeur George Wiegel in de zomer van 2024 ook nog eens met pensioen. ‘We hopen voor die tijd wel iemand te hebben gevonden’, zegt hij. ‘De zoektocht is altijd lastig omdat de agenda’s van dirigenten vaak al jaren van tevoren zijn volgepland. Je hebt altijd een schaduwlijstje, namen in je hoofd. Maar we moeten ons nu eerst oriënteren: wat voor type willen we, wat heeft het orkest nodig? We hebben in ieder geval een datum, maar een tweede Lahav vind je niet.’