Laat Naima El Bezaz niet alleen

Enig idee van wie deze zin is? ‘Waarom moet ik begrip hebben voor mohammedanen die ambassades bestormen, op de maat in woede uitbarsten, zinloze heilige oorlogen uitvechten, boeken verbranden en executiepelotons op het vliegtuig zetten?’

Het antwoord lijkt gemakkelijk. Dit komt uit de mond van Geert Wilders of uit de pen van Leon de Winter, nietwaar?

Mis. Het is van Jan Blokker. Eén bijzonderheid: het is de Jan Blokker van 1989. In dat jaar riep ayatollah Khomeini de fatwah uit over schrijver Salman Rushdie. Voor Jan Blokker vormde die fatwah de aanleiding voor een snedige en pertinente column. Blokker maakte zich vrolijk over deskundologen die hun licht lieten schijnen over de affaire-Rushdie. Hij citeert ene dr. L.C. Biegel, aan het woord in NRC Handelsblad. Dit is het citaat: ‘De kloof tussen islam en christendom is nog steeds groot. In het geschiedenisonderwijs zou er veel meer aandacht aan besteed moeten worden. Maar Nederland is bezig zich terug te trekken achter de dijken. Voor de meeste mensen blijft de islam een gesloten boek. Dat moet worden rechtgetrokken. Gebeurt dat niet, dan blijft de kloof bestaan, met alle gevaren van dien.’

Profetische woorden, kunnen we rustig zeggen. Die meneer Biegel zag dat toen al heel scherp. Anno 1989 vond Jan Blokker het maar apekool. Dit is zijn conclusie: ‘Ik las het, en had geen idee waar de dottore naar toe wou.’

Naar de contouren van een naar behoren functionerende multiculturele samenleving, zeggen wij inmiddels met onze kennis van vandaag.

Pikantste woord bij de Jan Blokker van ’89 is natuurlijk ‘dottore’. Noem een doctor zo, en we weten: dat moet wel een dwaallicht zijn.

Blokker nam de man niet alleen in het ootje, hij ergerde zich ook aan dit commentaar. Blokker ging verder: ‘Dat zouden die levensgevaarlijke gekken in Teheran wel willen – wij de hele dag de Koran lezen, zij hun zin.’ En: ‘Uit alle commentaren (...) kringelt de geur omhoog van iets dat ik in dit soort zaken vind stinken, te weten begrip.’

Wat Blokker in 1989 beweerde, wordt in 2007 woord voor woord onderschreven door mensen als Afshin Ellian, Leon de Winter, Jaffe Vink en Paul Cliteur. Maar laat dit nu net het groepje neoconservatieven zijn dat als kop-van-jut dient in de columns van de Blokker van achttien jaar later.

Maar het wordt nog exotischer als Blokker verder gaat en schrijft: ‘De Amerikaan Allan Bloom heeft in The Closing of the American Mind een paar memorabele alinea’s geschreven over begrip voor, sympathie met (...) achterlijke culturen en opvattingen – een eng verschijnsel dat volgens hem (...) in de jaren zestig begonnen is.’

Dit is vintage Pim Fortuyn. Sterker: in het betitelen van de politieke islam in bepaalde landen uit het Midden-Oosten als ‘achterlijke culturen’ was Jan Blokker in 1989 zijn tijd vooruit.

Gezien de letterlijke overeenkomst in woordkeus zou je bijna denken dat Fortuyn rond de eeuwwisseling zijn inspiratie heeft opgedaan bij Blokker. Pim Fortuyn veralgemeniseerde het, bij hem veranderde het in ‘de islam is een achterlijke cultuur’, uitgesproken in het befaamde Volkskrant-interview uit 2002, waarin hij die uitspraak zelf omschreef als ‘een woordenstrijd’. En hij voegde er direct aan toe dat hij tegen iedere vorm van discriminatie was op grond van ras, godsdienst of geslacht.

Akkoord, 2007 is 1989 niet, en tussen beide jaren bevindt zich het hele pandemonium van het multiculturele drama. Maar opmerkelijk is het wel dat de Jan Blokker van 2007 zich volhardend afzet tegen neoconservatieve politici en publicisten die op onderdelen precies die opvattingen verkondigen die hij in 1989 over het voetlicht bracht. Maar destijds was het nog heel makkelijk om die opvattingen te huldigen; toen vormden ‘mohammedanen’ nog verre en obscure abstracties, ondanks de aanwezigheid van de toen nog onzichtbare en onhoorbare moslims in Nederland.

Blokker eindigt zijn column ironisch met een pleidooi voor het uitbannen van het ‘religieuze gen’ door middel van genetische manipulatie. En dan waarschuwt hij: ‘Begin niet met ethische smoesjes over genetische manipulatie, want op het moment dat u erover begint kan een gestoorde idioot Rushdie voor diens raap hebben geschoten.’

Die waarschuwing stemt bijna nostalgisch. Was het maar weer 1989, toen de Muur viel en toen moslimfundamentalisten nog heel verre ‘gestoorde idioten’ waren over wie je in columns heel flink kon doen.

Een kleine twintig jaar later hebben wij in eigen stadswijken in Den Haag (Laakkwartier) en Amsterdam (Linnaeusstraat, Watergraafsmeer) ‘gestoorde idioten’ van eigen makelij in actie gezien.

En anno 2007 is er nu ook een Nederlandse schrijver die zich bedreigd weet. Het is Naima El Bezaz, en nee, zij is geen Rushdie, en nee, er is geen sprake van een officiële of officieuze fatwah, maar de bedreiging komt ook nu van fanatici met hetzelfde politiek-religieuze dna.

El Bezaz’ recente roman is De verstotene (2006), over een moslima die zich aan een conservatief milieu ontworstelt. Passages uit die roman vormen de oorzaak van de bedreigingen. Kortgeleden kreeg een 25-jarige man uit Den Haag een taakstraf van 100 uur opgelegd. Hij had op een internetsite alle ‘diehards’ opgeroepen om de ‘bitch’ El Bezaz te bespugen, weg te jagen uit Nederland en te stenigen.

Waarom? ‘Omdat ze ons Marokkanen hier belachelijk maakt’, aldus de veroordeelde. Volgens de rechter was er onvoldoende bewijs voor bedreiging, maar was er wel sprake van belediging en opruiing.

Na de strafoplegging verschenen op verschillende internetfora nieuwe bedreigingen aan het adres van El Bezaz. Die waren zo ernstig dat de schrijfster zich genoodzaakt voelde zichzelf in de media het zwijgen op te leggen.

Zo ging zij niet in op verzoeken tot interviews en meldde zij zich af bij radio- en tv-programma’s, ook onschuldige en niet-opiniërende programma’s als bijvoorbeeld het op aanstaande zondag 11 maart uit te zenden De Avond van het Boek, waarvoor ze was uitgenodigd.

Een bedreiging kan om verschillende redenen maar beter niet groter worden gemaakt dan ze is – maar om de situatie van El Bezaz te negeren, is weer het andere uiterste. Niemand die zich over de kwestie uitsprak, niemand die het voor haar opnam, geen collega van El Bezaz die er in de krant of op internet enige woorden aan wijdde – niemand, behalve Leon de Winter, maar die telt dan weer niet mee, want tja, een neoconservatief hè? Nou goed, er was op internet de debutant Sieger Sloot, die zich via Boekblad aanbood als plaatsvervanger op televisie voor El Bezaz. Maar het debuut van deze schrijver heet Stand in, dus dat offer moeten we ludiek en geestig opvatten en was eerder een blijk van ramptoerisme dan serieuze adhesie.

Een tot paria verklaarde neoconservatieve columnist en een opgewonden debutant met pr-neurose: dat is de oogst. Waarom die zwijgzaamheid? Omdat de boeken van Naima El Bezaz (nog) niet de oplagen hebben gehaald van die van Jan Siebelink of Kluun? Verklaren we ons uitsluitend solidair met een bedreigde auteur als aan die naam een notering in een boekentoptien is verbonden?

Het is te vrezen dat bedreiging ons inmiddels het geeuwen bezorgt. In feite is die onverschilligheid al een triomf voor de Nederlands-Marokkaanse neefjes van degenen die door de Jan Blokker van 1989 als ‘ levensgevaarlijke gekken’ werden getypeerd. We zijn voor wat betreft doodsbedreigingen uit moslimfundamentalistische hoek al aardig aan het assimileren. En met het uit onverschilligheid of gemakzucht zwijgen over de bedreigingen van Naima El Bezaz zetten we weer een nieuw stapje in de richting van een assimilatie met zeden en gewoonten uit Teheran en omgeving.

Er is een tweede vermoeden over de stilte rondom El Bezaz. Zoals gezegd, liet Leon de Winter zich in zijn column op de website van El-sevier uit over de kwestie El Bezaz. Het lijkt erop dat veel publicisten het belangrijker vinden dat ze onder geen beding in één adem worden genoemd met een neoconservatief kopstuk als De Winter dan dat ze erkennen dat in dit geval een gedeeld protest de onderlinge tegenstellingen van microformaat verre ontstijgt.

Leefde de Jan Blokker van 1989 nog maar. Die zou zich zonder aarzelen hebben geschaard achter het protest van Leon de Winter, en tegelijkertijd gehakt hebben gemaakt van de huidige stemmingmakerij en heksenjacht van de Partij voor de Vrijheid, zonder de benepen vrees dat het ene protest de andere polemiek ongeloofwaardig zou maken.

Maar we kunnen maar beter realistisch zijn: op enige adhesie van een intellectuele voorhoede hoeft Naima El Bezaz niet te rekenen. Die voorhoede heeft het enorm druk met iets wat ze veel belangrijker vindt: de spot drijven met de ‘samen verder-mantra’ van het nieuwe kabinet.

Die prioriteit toont onbedoeld aan hoe het ervoor staat met de veel gesmade ‘leegte op links’. Behalve nijpend en actueel blijkt die leegte, ja, weer een stukje leger dan viel te vrezen.

Om te variëren op de Jan Blokker uit ’89: En begin niet met smoesjes over mediahypes en stormen in glazen water, want op het moment dat u zich druk maakt of u zich om redenen van imago en statuur wel wilt scharen achter een protest dat in gang is gezet door een neoconservatief kopstuk, kan een gestoorde idioot El Bezaz voor heur raap hebben geschoten.

Wie die laatste zin overtrokken vindt, raad ik een surftochtje aan naar de internetfora waar sommige deelnemers zich verkneukelen bij het vooruitzicht dat El Bezaz ‘as soon as possible’ naast Van Gogh en, ‘een kwestie van tijd’, Hirsi Ali komt te liggen.