Krijg je jongens aan het lezen met boekversies van games?

Jongens en lezen: nooit een gelukkige combinatie geweest. Vroeger zaten ze liever met een stok in een boom, tegenwoordig met een stick achter het scherm. De meesten vinden er niks aan. En hoe langer ze op school zitten, hoe erger dat wordt, vooral bij Nederlandse jongens, blijkt uit internationaal PISA-onderzoek.

Dat zou met het aanbod te maken kunnen hebben: echte jongensboeken vind je nog maar weinig. Series die aansluiten op populaire games zijn dus een interessante trend.

Assassin's Creed

De avonturengame Assassin's Creed laat zich samen-vatten als een acrobatische slachtpartij in historisch verantwoorde decors. Dat betekent: over daken rennen, spectaculair naar beneden duiken, even je minnares in haar slaapkamer bezoeken en dan langs bewakers sluipen en je tegenstanders vermoorden.

Wat het spel geschikt maakt voor een boekenreeks is het gedetailleerd uitgewerkte plot. Twee geheime genootschappen, de Assassijnen en de Tempeliers, staan elkaar al sinds mensenheugenis naar het leven vanwege een paar verdwenen relieken. De historische thrillerschrijver Oliver Bowden, een van de drie pseudoniemen van Anton Gill (1948), weet daar wel raad mee. De serie begint in de Renaissance; onlangs verscheen het vijfde deel in vertaling: Verloochend (De Fontein, €20), dat speelt in 18de-eeuws Engeland.

Het proza - 'ze bekeek me behoedzaam maar opstandig' - is tenenkrommend. Hoewel Bowden weet waarover hij het heeft, wordt de door hem aangewakkerde historische belangstelling even hard tenietgedaan door complot-onzin. Maar ach: dat doet Dan Brown ook.

Wat de serie aantrekkelijk maakt, is het hoge testosterongehalte van deze licht conservatieve schelmenromans met goedgebekte boeven. Waarom dat werkt, naast het spel? Misschien omdat zelfs de stoerste knapen, hoe ervaren ook met de stick, en ondanks het 18+-logo op de doos, uiteindelijk toch gewoon naar bed moeten. Waar het zaklampje wacht.

Minecraft

Het principe van Minecraft is even geniaal als oersimpel. Als je het spel begint, sta je met lege handen in een wildernis. Bomen, planten, bergen, meertjes en hier en daar een kip. Door materialen te verzamelen - bomen omhakken, gesteenten en metalen uit de grond halen, voedsel verbouwen - kun je van het een het ander makend een hele wereld in elkaar zetten.

Dat wakkert nogal wat creativiteit aan, ook buiten het spel: de collectie kinderboeken over Minecraft is groot. Catalogi voor de bouwliefhebber, zoals het verbluffende Ontwerp en bouw ongelooflijke Minecraftprojecten (Kirsten Kearney, Veltman, €15). Boeken met tips hoe je snel en handig je verdediging op orde krijgt. Zoals het geestige De geheimen van survivors (Meis & Maas, €7,95).

Minecraft heeft geen verhaal. De aardigste ontwikkeling is daarom misschien nog wel dat spelers hun avonturen zijn gaan opschrijven. De serie Strijd om Elementia van Sean Fay Wolfe (Van Holkema & Warendorf, €12,50) begon als een fanroman: hij was 16 toen hij het eerste deel schreef. Koning Kev kondigt een wet aan tegen nieuwe spelers, die de rijkdommen van de ervaren spelers proberen af te pakken. Nieuwkomer Stan2012 komt midden in een revolutionaire blokkendoos terecht. Je zou er een politieke metafoor in lezen. Onlangs verscheen deel vier, Het recht van de sterkste.

Scratch

Scratch is een spel om zelf spellen mee te maken. Met de ScratchJunior-versie zelfs heel jong al, omdat de commando's op puzzelstukjes staan die je met je vingers in de gewenste volgorde kunt zetten. De software is ontwikkeld door computerpedagogen van Massachusetts Institute of Technology en Tuffs University in Boston en gratis; de makers vinden het belangrijk dat kinderen leren programmeren.

Ideeën om te beginnen lees je in Het officiële ScratchJr-boek van Marina Umaschi Bers en Mitchel Resnick (Nieuwezijds, €18,95). Voor iets oudere kinderen is er het prachtig uitgegeven Programmeren voor kinderen van Carol Vorderman (Lannoo, €16,99) met stap voor stap uitleg hoe je eenvoudige spellen bouwt.