'Keuzemogelijkheden blokkeren ons': Soulwax houdt van veel muziek

Samen met het Antwerpse dEUS, bezorgden de broers Stephen en David Dewaele uit Gent met hun band Soulwax eind jaren negentig de Vlaamse rockmuziek een bloeiperiode. Vooral hun tweede album Much Against Everyone's Advice (1999) met de single Conversation Intercom deed het hier goed. Daarnaast bleken de twee broers een sterk dj-duo te vormen, dat een frisse wind blies door de dancewereld met verrassende mixen van de Stooges met Salt-n-Pepa, en 10CC met Destiny's Child.

Het dj'en leek de laatste jaren de overhand te gaan krijgen, maar vorige week verscheen er toch een nieuwe Soulwax-plaat: From Deewee.

Deewee, staat er geschreven naast de deurbel van een hoog zwart pand in de binnenstad van Gent. Alle vier de verdiepingen behoren toe aan de twee broers die alles naar eigen inzicht hebben ontworpen en ingericht. Er is een moderne opname-studio in huis en de wanden zijn volgebouwd met kasten, bestemd voor hun verzameling analoge synthesizers en vooral voor hun gigantische collectie platen. Tienduizenden lp's en maxisingles, zeven rijen hoog van de vloer tot aan het plafond, vullen de vier wanden waar Stephen (46) en David (41) V ontvangen. Op tafel ligt een doosje met een handvol cd's. Hun eigen, net door de fabriek geleverde, cd's van het eerste Soulwaxalbum in twaalf jaar (de Belgica-soundtrack niet meegerekend).

Het zijn de enige cd's in het pand. 'We hebben niks met compact discs. Dit is waar wij voor leven', zegt Stephen, wijzend naar de met vinyl volgestouwde muren om hem heen.

Zijn broer David heeft net uitgelegd dat het aanleggen van hun immense collectie al in hun jongensjaren begon. Hun vader werkte bij de radio, dus platen waren er altijd al. 'Voordat we met Soulwax begonnen, kochten we al zoveel we konden.' We spreken over eind jaren negentig, toen Soulwax in het kielzog van het grote dEUS naam maakte.

De broers stuitten in die tijd min of meer bij toeval op een andere discipline in de muziek waarmee ze in korte tijd, ook internationaal, nog succesvoller werden: plaatjes draaien, oftewel dj'en. Eerst als de Flying Dewaele Brothers en later als 2ManyDJs lukte het de broers met een eclectische mix van zoveel mogelijk muziekstijlen dansvloeren van indieclubs tot megadancefeesten te vullen.

Al een jaar of vijftien draaien de broers mee aan de top van het internationale dj-circuit. Twee, drie keer in de week vliegen ze de wereld over voor een dj-gig. 'En dan in San Diego of Tokio natuurlijk even de platen-zaken af', zegt David.

Het drukke en succesvolle bestaan als dj's drukte hun band Soulwax al snel naar het tweede plan. Zeker toen hun album Any Minute Now (2004) minder succesvol bleek dan gehoopt. De mix van snoeiharde rockgitaren met elektronische beats was niet voor iedereen weggelegd.

'We vonden het nog altijd geweldig op een podium onze eigen muziek te spelen', zegt Stephen. 'Maar we zagen steeds meer op tegen het maken van een nieuwe plaat. David: 'Dat hele proces van schrijven, repeteren en opnemen tot promotie en touren sprak ons niet meer zo aan. We dachten even dat we eruit waren gegroeid.'

Maar toen het verzoek kwam voor de soundtrack van Felix van Groeningens film Belgica (2015) hervonden ze hun passie voor muziek maken. David: 'Zeventien liedjes namen we op, allemaal in een andere muziekstijl. Het moest lijken alsof het zeventien bands waren. Dat werken onder druk beviel wel. Een Turks popliedje op donderdag klaar? Oké. Blazers erbij? Doen we.' Het werken aan de soundtrack beviel zo goed, dat het duo begon te denken aan een nieuw Soulwaxalbum. Alleen: hoe moest die klinken? Stephen en David houden van zoveel soorten muziek, een duidelijke richting lag niet meteen voor de hand. Moesten ze terug naar de rock? Moest het een danceplaat worden? Een techno-album?

_{Tekst gaat verder na de video.}

David: 'Wat ons blokkeert, zijn teveel keuzemogelijkheden. Wat ons pusht, is creatief zijn, grenzen stellen. We werken het best als we tegen elkaar zeggen: we gebruiken die en die instrumenten en over twee dagen moet die song klaar zijn, in dat tempo.'

Het nieuwe album moest elektronisch worden, gemaakt met analoge synthesizers en met drie drummers, zo besloten ze. Het tempo moest laag liggen; From Deewee hoefde geen dansplaat te worden.

David: 'Moesten we niet drie keer in de week draaien, dan hadden we waarschijnlijk de behoefte gehad ons dance-ei te leggen. Maar er is al genoeg dance. Rock was misschien dapperder geweest, want wie maakt er nog spraakmakende rockmuziek? Maar we kozen uiteindelijk voor elektronische, niet dansbare muziek.'

Het geluid van de synths op From Deewee is kaal, soms minimalistisch en metalig. De donkere, enigszins somber klinkende stem van Stephen past er goed bij en geeft de liedjes een Depeche Mode-achtig geluid. Het robuuste geluid van de drie drummers ('omdat het mooi is en kan') geeft de nieuwe Soulwax een stevige extra body. De plaat nodigt uit tot ritmisch meedeinen.

Zelf hebben ze geen naam voor het genre dat Soulwax op de nieuwe plaat beoefent. 'We vallen nog steeds overal buiten', vermoedt Stephen. Als dj's doen we iets heel anders dan de rest, ook als band proberen we een beetje buiten het gangbare te blijven.'

Toch dringt de vraag zich op of de broers het vele reizen en draaien niet een beetje beu zijn en de dancewereld langzaam weer willen inruilen voor die van de rock-'n-roll.

Stephen: 'De dancewereld is de afgelopen tien jaar enorm veranderd en nog groter geworden. Kijk naar het grote succes van Electronic Dance Music (EDM) overal ter wereld. Daar horen wij niet bij, we hebben daar nooit echt in gepast. We noemden ons niet voor niets 2ManyDJs. We zijn gewoon indierockkids die ook iets hadden met elektronische muziek en voor de lol plaatjes gingen opzetten. Dat is allemaal erg uit de hand gelopen.'

Stephen herinnert zich een dj-optreden in Portugal na een concert van Depeche Mode: 'Zij hadden vrachtwagens vol apparatuur, wij alleen een usb-stick met muziek. Met hetzelfde effect, want ook bij ons dansten 60 duizend mensen. Moet je dus maar stoppen met concerten? Nee, want uiteindelijk klinken de drums nooit zo mooi als van een echte livedrummer. Laat staan drie drummers.'

Alle twijfels ten spijt: nog steeds staan de broers geprogrammeerd tussen grootheden als David Guetta en Afrojack. 'Aardige jongens, die echt veel van muziek weten', vindt Stef. Maar echt inspireren doet hun muziek niet. 'Die inspiratie komt hier vandaan', zegt David, wijzend naar de platencollectie. '85 procent van alles wat hier staat, zullen we nooit in onze set draaien, maar we doen elke keer nieuwe ontdekkingen. Zoals die van Musique Concrète bijvoorbeeld. De platen van Xenakis en Varèse kochten we voorheen vooral voor de hoes; sinds kort vinden we die muziek ook écht mooi.'

Wat niet meteen betekent dat deze muziek ook in hun usb-sticks wordt geladen waarmee de broers tegenwoordig op reis gaan. Die sticks bevatten een paar duizend nummers en vervangen de uitpuilende, loodzware platenkoffers van weleer. De dj's draaien geen platen meer, maar pluggen de usb-stick rechtstreeks in een cd-speler en zien de opgeslagen titels daar op een schermpje verschijnen, zodat ze het juiste nummer kunnen kiezen.

Dat scheelt sjouwen, al kan niet hun hele verzameling in de sticks worden opgeslagen. Stephen: 'Ook een zelf-opgelegde beperking eigenlijk. Want we kunnen hier inmiddels kiezen uit misschien wel zo'n miljoen nummers.'

De rest van hun collectie wordt overigens gecatalogiseerd en gedigitaliseerd. Een klus waarvoor de broers mensen in dienst hebben genomen. Van alle platen kiezen ze de nummers die worden afgespeeld op een draaitafel, realtime opgenomen en ingeladen in de computer. 'Met land van herkomst, omschrijving van de hoes, genre, aantal beats per minute en grondtoon erbij vermeld', zegt David. 'Met een druk op de knop hebben we alle platen met bijvoorbeeld zwarte snorren op de hoes bij elkaar. Compleet decadent natuurlijk. Maar alles is voor ons hier, met deze collectie, begonnen en zal ermee eindigen.'

Soulwax: From Deewee. PIAS

Soulwax speelt vanavond in Paradiso, Amsterdam.