Michaël Zeeman denkt mij te citeren maar doet dat deels verkeerd, deelsonvolledig. Ik heb het nooit gehad over Barok en Romantiek, zoals hijdenkt. Maar wel over het feodalisme, de Renaissance en de Verlichting. Debelangrijkste factoren laat hij achterwege: het christendom en dedemocratie. Ik meen inderdaad dat die vijf factoren tot een radicaalverschillende Turkse staat en samenleving hebben geleid.

Michaël Zeeman werpt mij tegen dat Holland en Friesland de feodaliteitvan zich af hebben weten te houden. Misschien is dat zo. Maar hij kan tochmoeilijk ontkennen dat de feodaliteit, die de heer rechten gaf maar ook devazal, in Europa tijdens de Middeleeuwen wijd en zijd in zwang was.

De geschiedenis is niet eens de belangrijkste reden waarom ik hetlidmaatschap van Turkije afwijs. Die is dat Turks lidmaatschaponvermijdelijk zal leiden tot dat van Oekraïne en vervolgens vanWit-Rusland, Moldova en de drie Kaukasische republieken. Met deopvolgerstaten van Joegoslavië erbij zal de EU dan bestaan uit zo'nveertig lidstaten.

Meer dan een interne markt zal zo'n Unie niet kunnen zijn. Dat is watde Britten willen want die zijn altijd uit geweest op een verwatering vande Unie. Dat wil ik niet.

Dat Michaël Zeeman twee kinderen opvoert ten behoeve van eenpersiflage, maakt zijn wat oppervlakkige betoog er niet sterker op. Hij kanbeter. Hij kan zich ook revancheren. Laat hij in zijn volgende columnuiteenzetten, waar de grenzen van de EU behoren te liggen. En laat hijtevens uitleggen hoe het komt dat de Turkse staat en samenleving zoverschillen van de Europese. Of zijn wij toch allemaal hetzelfde?

Frits Bolkestein