Je hoeft geen fan van Kanye te zijn om van Jeen-yuhs te genieten. Er is wel een kans dat je het wordt ★★★★★

Veel documentaires over popartiesten volgen eenzelfde patroon: je zet een paar grijs geworden collega-muzikanten en journalisten voor de camera, laat ze leeglopen over legendarische optredens en monteert daar wat archiefmateriaal doorheen. De kijker wordt een uur lang een babyprakje gevoerd – nog even de toet afvegen en zappen maar.

Clarence ‘Coodie’ Simmons en Chike Ozah gooien het over een andere boeg. Rond de eeuwwisseling besloten ze een jonge producer uit Chicago te volgen, ene Kanye West. Die heeft dan al succes als beatmaker voor onder anderen Jay-Z, maar zijn dromen reiken verder dan een leven achter de mengtafels in dienst van anderen; hij wil zelf rappen. Het resultaat is de documentaire Jeen-yuhs – A Kanye Trilogy, opgesplitst in drie delen van elk anderhalf uur: tot en met zijn doorbraak (deel 1 en 2) en rond 2020 (deel 3). Vanaf 16 februari verschijnt wekelijks een deel op Netflix.

Vooropgesteld: je hoeft geen fan van Kanye te zijn om van Jeen-yuhs te genieten. Sterker nog, het zou zomaar kunnen dat je de tv uitzet en fan blijkt te zijn geworden. De docu is geen parade van successen en arrogante monologen. Integendeel, zelden laat een popartiest van dit formaat zich zo kwetsbaar in beeld vangen.

Dat is ook te danken aan keuzen van de makers. Het perspectief van regisseur Coodie, nog onderstreept door zijn voice-over, is leidend; je bekijkt Kanye’s ontwikkeling door zijn ogen, als door die van een vriend. De documentaire is gefilmd vanuit de hand, zo ontstaat spanning – denk aan The Blair Witch Project. Je krijgt het gevoel dat de camera haast per ongeluk momenten vastlegt, dingen die je misschien niet had mogen zien. De kijker voelt zich hierdoor betrokken, iets wat in de praathoofdstijl vaak uitblijft.

De scène waarin Kanye de latere wereldhit All Falls Down rapt voor matig geïnteresseerd personeel van platenlabel Roc-A-Fella gaat door merg en been. Je wilt bijna tegen het beeldscherm schreeuwen: het komt goed, Kanye! Maar dan besef je dat het wel goed moest komen met een moeder als Donda West. Met eigen ogen zie je wat haar vertrouwen doet met haar zoon. Haast profetisch voelen haar woorden: ‘The giant looks in the mirror and sees nothing.’

Jeen-yuhs toont het grijze gebied tussen gedrevenheid en grootheidswaanzin, tussen een ster-in-de-knop en een luchtkasteelbouwer. Doorzettingsvermogen, denk je achteraf, is een mooie eigenschap. In combinatie met Kanye Wests muzikale talent is het een godsgeschenk.