‘Je haat Blue Monday niet, je haat het kapitalisme!’

Blue Monday – dankbaar onderwerp voor lichtvoetige krantenstukjes over wat zogenaamd ‘de meest deprimerende dag van het jaar’ zou zijn. Niet op Jacobin Nederland, een nieuwe (online) publicatie van radicaal-linkse signatuur. Daar wordt de lezer in het artikel ‘Je haat Blue Monday niet, je haat het kapitalisme!’ aangespoord om de aandacht gericht te houden op de ‘werkelijke aanstichter van veel mentale gezondheidsklachten’, namelijk het uitbuitende kapitalisme, dat daarom ‘omvergeworpen’ dient te worden. ‘Let’s paint Blue Monday red!’, concludeert auteur Jouke Huijzer strijdbaar.

Jacobin Nederland, sinds januari online, is het kleine broertje van het Amerikaanse tijdschrift Jacobin dat in 2010 het licht zag. Het blad beloofde een onversneden socialistische kijk op cultuur, politiek en economie. Perfecte timing, bleek een jaar later toen in de westerse wereld de antikapitalistische protestbeweging Occupy Wall Street op gang kwam en oude ideeën over kapitaal en uitbuiting weer in zwang raakten. Inmiddels telt Jacobin 75 duizend betalende abonnees en verschijnen er versies in Italië, Brazilië, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland. In Nederland bestaat het blad vooralsnog alleen online; een papieren versie is pas mogelijk als er minstens duizend betalende abonnees zijn geworven.

Waar komt ons geld vandaan?

‘Een plek waar radicale politiek niet met een pipetje gedoseerd hoeft te worden’, schrijft medeoprichter en dichter Hannah van Binsbergen in een eerste artikel op de site. Dat blijkt: de homepage wordt gedomineerd door artikelen over de kwalijke rol van grote advocatenkantoren ‘in het hedendaagse postindustriële kapitalisme’, en de toekomst van West-Papoea als ‘sociaal-ecologische staat.’ Iets lichtere kost is onder meer te vinden in artikelen die de vraag opwerpen of popcultuur antikapitalistisch kan zijn.

Van Binsbergen: ‘Onze basishouding is fel antikapitalistisch, bewust van de inkomensongelijkheid wereldwijd en ervan overtuigd dat een andere wereld mogelijk is. We willen wegblijven van de sektarische haarkloverij die links zo lang heeft geteisterd en de nadruk leggen op de klassenstrijd: waar komt ons geld vandaan en wie bezit het?’

Volgens Van Binsbergen wil Jacobin Nederland toegankelijk zijn zonder te versimpelen. Daarom wordt bij lezers enige basiskennis van het socialisme verwacht, zodat auteurs niet telkens een beginnerscursus antikapitalisme hoeven te geven. Dat betekent: snappen dat ‘commodificatie van arbeid’ zoveel als loonslavernij inhoudt en dat met ‘Marx’ (zonder voornaam) de 19de-eeuwse denker Karl Marx wordt bedoeld, grondlegger van de antikapitalistische kritiek.

Felle kritiek op de Amerikaanse ‘Jacobin’

Maar een feestje van gelijkgestemden moet Jacobin Nederland ook weer niet worden, aldus Van Binsbergen. Het blad wil ook een podium zijn voor andere geluiden, mits opererend binnen de bandbreedte van de radicaal-linkse ideologie. Een voorbeeld: hoe moet een rechtvaardige samenleving gerealiseerd worden? Via een socialistische politieke partij, of moet dat buitenparlementair gebeuren? Daarover is niet iedereen in de radicaal-linkse wereld het eens.

Een ander twistpunt binnen radicaal-links vormt het standpunt over het Russisch oorlogsgeweld in Oekraïne. Sommigen in deze kringen hekelen vooral de Navo-uitbreidingen in Oost-Europa en betogen dat de Russische leider Vladimir Poetin hierdoor in het nauw is gedreven. Deze geluiden kregen ook in de Amerikaanse versie van Jacobin een podium en kwamen het blad op felle kritiek te staan. Bij Jacobin Nederland is het standpunt over de oorlog in Oekraïne nog in ontwikkeling.

Van Binsbergen: ‘Wij verwerpen zowel het Russische als het westerse imperialisme. Beide perspectieven willen we aan bod laten komen, bijvoorbeeld door Oekraïense socialisten aan het woord te laten met hun kijk op de kwestie.’