Jan de Vries in grootste rol als geweten van de krant

AFGELOPEN WEEK meldde Jan de Vries zich zoals gebruikelijk op de redactie van de Volkskrant. Want ondanks zijn hoge leeftijd was hij nog steeds nadrukkelijk aanwezig. Hij corrigeerde het katern Vervolg en er was niemand die dat zo secuur deed als hij. Vorige week deed hij dat voor het laatst, hij overleed in de nacht van zaterdag op zondag.

Op de krant verscheen hij de laatste jaren met een plastic tasje met daarin een zakje met boterhammen, een doos sigaren, het Groene Boekje en vooral een pen. Als hij zich over de proefpagina's boog, verdwenen spelfouten en kromme vergelijkingen als sneeuw voor de zon.

Sinds zijn pensionering in augustus 1975 is Jan de Vries lid van de redactie gebleven. Hij had als een van de weinige redacteuren zijn eigen kamertje. Een optrekje dat de laatste tijd ook werd gefrequenteerd door collega's die aan het rookverbod op de redactie wilden ontsnappen of - en dát vooral - gewoon eens wilden weten hoe hij over de dingen dacht. Een uitgesproken mening had Jan de Vries namelijk nog steeds en dat is sinds zijn indiensttreding bij de krant in 1946 nooit anders geweest.

In het boek Krantebeest van collega Martin Sommer vervult Jan de Vries als 'het geweten van de krant' zo'n zelfde functie tegenover de toenmalige hoofdredacteur J. M. Lücker. 'Als de nood aan de man komt belt Lücker chef-sport De Vries ervoor uit bed, want die overklast iedereen. Ze moeten het nieuws buiten de deur kunnen vergaren, een bericht schrijven, maar ook de kopij van anderen kunnen inkorten en een pagina indelen en opmaken.'

Jan de Vries was ook een van de redacteuren die de krant een ander gezicht hebben gegeven. Iemand die destijds bevreesd was voor te grote invloed die de vakbond NKV op de Volkskrant had, de redactie hielp democratiseren en vanaf het begin de Amerikaanse inval in Vietnam in felle bewoordingen bekritiseerde.

De grootste faam echter verwierf De Vries, nog vóór zijn tijd als correspondent in Bonn en Londen, in de sportjournalistiek. Hij was de eerste verslaggever die voor de Volkskrant in 1947 aanwezig was bij de Tour de France. Zijn mooiste artikelen vormen de eerste hoofdstukken van Het Gouden Habijt, een onlangs verschenen boek over vijftig jaar Volkskrant-verslaggeving in de Tour de France. De titel is ontleend aan een van zijn verhalen.

Die kwamen met een uiterste zorgvuldigheid tot stand. Zittend tussen collega's achter typemachines hanteerde De Vries pen en papier. Met een aantekenblok en een schrift waarin hij vooraf bedachte vergelijkingen had verzameld, schreef hij, kraste hij, verbeterde hij zijn zinnen in de kantlijn, of gebruikte hij de achterkant van het papier. Uren besteedde hij aan zijn verhaal voordat hij het naar de redactie in Amsterdam declameerde.

Niet alleen zijn verhalen vanuit de Tour de France behoorden tot de meesterwerkjes van de Nederlandse sportjournalistiek. Hij kon zich net zo inleven in de gedachtenwereld van voetballers, atleten en biljarters. En met dezelfde interesse waarmee hij toen over die gebeurtenissen schreef, volgde hij nog steeds de (sport)wereld.

Op 21 juli 1947 was hij zijn tijd al ver vooruit. 'We zijn deze kermisachtige karavaan, die bijna een maand lang door Frankrijk, België en Luxemburg toerde, gaan liefhebben. Want ondanks het lawaaierige reclame-aanhangsel, waarin men een schetterende trompet steekt voor kauwgummi, inktpillen en luizendodende middelen, is de Tour voor ons allen, die in zijn sliert meedraaiden, een evenement geworden dat men als een lief aandenken gaat opbergen.'

Joep Verdonck