Invloedrijke fotograaf Martin Parr trekt zich terug uit eigen fotofestival om ‘racistische’ fotospread

De internationaal vermaarde fotograaf en verzamelaar Martin Parr heeft zijn functie neergelegd als artistiek directeur van het Bristol Photo Festival, dat volgend jaar voor het eerst plaatsvindt. De Brit is in opspraak geraakt omdat hij het initiatief heeft genomen tot de heruitgave van een fotoboek waarin een combinatie van foto’s staat die als kwetsend wordt ervaren.

Het gaat om het boek London van de Italiaanse fotograaf Gian Butturini dat in 1969 werd uitgegeven en later een gewild verzamelobject is geworden. Butturini, die in 2006 is overleden, maakte foto’s in zwart-wit tijdens een bezoek aan Londen. In het boek dat uit die reeks werd samengesteld, staat op een spread een foto van een zwarte vrouw afgedrukt naast de foto van een gorilla achter tralies in een dierentuin in Londen. Dat wekte de toorn van een zwarte studente, die een protestactie opzette.

Parr, een verwoed verzamelaar van fotoboeken, ontdekte het boek meer dan tien jaar geleden. Nadat hij zijn enorme collectie van 12 duizend fotoboeken had verkocht aan het Londense kunstmuseum Tate, was hij zich met zijn nieuwe Martin Parr Foundation, een tentoonstellingsruimte en fotoboekenbibliotheek in zijn woonplaats Bristol, gaan richten op Britse fotografie. Zo kwam hij het reportageboek over de Britse hoofdstad op het spoor.

Protestcampagne

Hij vond het boek zo goed dat hij de Italiaanse uitgeverij Damiani suggereerde een herdruk van London te maken. De uitgeverij bracht de heruitgave in 2017 uit. Een zwarte Londense antropologiestudent, Mercedes Baptiste Halliday, kreeg het boek een jaar later cadeau van haar vader voor haar 18de verjaardag. In mei 2019 begon ze op Twitter een protestcampagne tegen London vanwege de kwetsende combinatie van de twee foto’s. Ook toonde ze als protest deze foto’s aan mensen die een grote tentoonstelling over Parrs werk bezochten in de National Portrait Gallery in Londen.

In december 2019, bijna zeven maanden later, reageerde Parr op het protest. Hij schreef op Twitter dat het fotoboek vermeldt dat hij de samensteller ervan was, maar dat dit niet klopt. In een filmpje op internet dat tijdens de presentatie van de heruitgave is gemaakt, zegt hij ook dat het om een replica gaat waaraan een voorwoord van zijn hand is toegevoegd. Parr schreef verder dat hij tot zijn spijt niet is aangeslagen op de spread in het boek met de twee foto’s. Die is volgens hem ‘racistisch’ en hij verontschuldigde zich voor het kwetsende karakter daarvan.

Schuld

In juni van dit jaar gaf de Martin Parr Foundation een verklaring uit dat de kunsten een probleem hebben met diversiteit en inclusiviteit en dat de stichting ook schuld erkent. Die gaat zich bezinnen hoe het beter kan. Op 2 juli noemde de Britse krant The Guardian de kwestie rond het fotoboek zijdelings in een artikel. Een week later maakte de Martin Parr Foundation bekend dat die een beurs opricht voor fotografen die zwart en Aziatisch zijn of tot een andere minderheidsgroep behoren.

Op 10 juli ontstond op internet nog een discussie over Parr. Hij heeft ook een voorwoord geschreven in een fotoboek van een Spaanse fotograaf die zich heeft vermomd om stiekem opnames te kunnen maken van prostituees. Een twitteraar vroeg zich af of Parr wel weet dat zij om veiligheidsredenen medewerking weigeren. Parr had het boek ook genomineerd voor een special van een Britse fotografieblad over talent.

De tentoonstellingsruimte van de Martin Parr Foundarion zou op 16 juli heropenen met een tentoonstelling van studenten fotografie. Maar die blijken dat uit protest te hebben afgeblazen. Afgelopen dinsdag kondigde Bristol Photo Festival aan dat Parr niet meer de functie van artistiek directeur vervult. De fotograaf stelt dat hij zelf heeft besloten op te stappen.

Parr heeft op zijn website een excuus geplaatst, waarin hij de spread met de twee foto’s in het fotoboek Londen ‘beledigend en denigrerend’ noemt. Hij schrijft dat het terecht is dat hij vragen over het boek heeft gekregen. ‘Ik wil me onvoorwaardelijk verontschuldigen. Dat deze spread aan mijn aandacht ontsnapte, is onvergeeflijk. Ik schaam me dat ik dit heb gepromoot door de steun die ik het boek heb verleend.’

Hij heeft gevraagd om de exemplaren van de heruitgave te laten vernietigen die nog in de handel zijn. Het fotoboek staat niet meer op de website van Damiani. Parr schenkt ook de beloning die hij kreeg voor het schrijven van het voorwoord aan een goed doel.