In zijn satire ‘Met mes’ trakteert Sam de Jong op een onnavolgbare en verrukkelijk frivole wereld ★★★★☆

Eveline (Hadewych Minis) heeft genoeg van haar baan als quizmaster van een afgestompte spelshow: ze wil nu eens iets ‘substantieels’ maken, een documentaire over de ‘sociale structuur’ van een buurt. En Yousef (Shahine El-Hamus), een jongen uit die buurt, wil net zo’n ruitvormige zonnebril als zijn leeftijdsgenoten, maar beschikt niet over de benodigde financiële middelen. Als hij Eveline op slinkse wijze van haar nieuwe videocamera ontdoet, fabuleert de televisievrouw op aandringen van háár sociale omgeving een wapen bij de roof, om de aangifte meer gewicht te geven. En zo raken beide personages in de problemen.

Zo eenvoudig als de opzet van Met mes zich laat navertellen, zo onnavolgbaar en verrukkelijk frivool is de wereld waarop Sam de Jong trakteert in zijn satire, waarin onder alle speelse en humoristische vertelvondsten en (verzonnen) jongerentrends ook venijn borrelt. ‘En qua etniciteit?’, insinueert de agent die het proces verbaal van de camera-roof opmaakt, met begerige blik.

Filmt er iemand zoals De Jong? De filmmaker die in 2015 debuteerde met het in eigenzinnige muziekvideostijl gevatte Amsterdam-Noordse sprookje Prins dompelt de Hollandse woonwijk nu onder in een bombardement van pastel en zuurstoktinten. De kleurknop is zo ver opengedraaid dat contouren soms vervagen. Een stijl die herinnert aan de vroege home-videocamera’s, zoals het JVC-model ‘met ingebouwde filters’ waarmee Eveline gewapend is.

De Jong hangt een milde en tegelijk ver doorgetrokken vorm van absurdisme aan, waarbij typische jarentachtigwoonwijkkunstmisbaksels ineens een hemels decor vormen, als objets trouvés. De drie minipiramides op het speelpleintje, waar Yousef en een vriend wat badmintonnen terwijl de zwevende camera als shuttle fungeert; mooi van de spuuglelijkheid.

Met mes kopieert de clichés van het televisievak in de onderonsjes tussen Eveline en haar eindredacteur: uiteraard moet zo’n documentaire ‘schuren’. Haar schuldgevoel over de half-valse aangifte wordt handig ingepast in een egodocument, dan moet het dáárover gaan. De Jong laat zijn film gelijk oplopen met die van Eveline; zij is op zoek naar de benodigde climax voor haar documentaire. Anders dan bij Prins, dat ontroerde als sprookje over een jongen die zijn plek zoekt in het straatleven, blijft Met mes weg van de diepere emoties.

Maar dat past ook wel, in een satire over doorgeschoten ijdelheid en de valse pretenties van het televisie- en filmvak.