In The Puppet Master staart het kwaad je recht in het gezicht ★★★★☆

Eerst maar een tip. Kijk de sterke driedelige true crime-documentaire The Puppet Master: Hunting the Ultimate Conman (127 minuten) in één sessie; dat scheelt minstens een slapeloze nacht tussendoor. Je kunt veteraan van vele documentaires over serial killers zijn, maar toch heb je het gevoel dat je met het verhaal van Robert Hendy-Freegard het kwaad in het gezicht staart; en dat terwijl het nog niet zo helder is wat precies de strafbare feiten zijn.

In de eerste aflevering worden twee verhalen verteld. Het eerste speelt zich af in het begin van de jaren negentig en wordt verteld door Sarah Smith. Ze volgde een agrarische opleiding toen haar vriendje een man ontmoette die beweerde dat hij undercoveragent van de Britse inlichtingendienst MI5 was. Het waren de jaren dat de IRA zeer actief was (zie ook: The Spectacular) en op een of andere manier overtuigt deze man het tweetal dat de IRA hun op het spoor is en dat hij ze zal beschermen. Er volgen maar liefst tien jaar waarin Sarah van adres naar adres wordt gesleept (dit zouden safehouses zijn), uiteindelijk breekt met haar familie en gebruikt wordt om overal geld los te praten.

Een tweede verhaal begint in 2012 en wordt verteld door broer en zuster Jake en Sophie Chilton. Zij vertellen over de nieuwe vriend van hun moeder, die langzaam maar zeker het gezin ontmantelde. Ook deze verhalen gaan over een MI5-agent en zijn vele manieren om geld los te peuteren via zijn slachtoffers. In beide gevallen ging het om dezelfde man, de voormalige autoverkoper Robert Hendy-Freegard. Hij kon klanten desnoods een wrak aanpraten, zegt een oud-collega, en dat specifieke talent werd later ingezet om mensen een destructieve leugen aan te smeren en hun persoonlijkheden langzaam af te pellen.

Tien jaar lang duurde het misbruik van Sarah Smith, in alle mogelijke misselijkmakende varianten, maar ze werd nooit echt opgesloten; als ze al gevangen zat, was dat in het verhaal van Hendy-Freegard. Een van de helden van het verhaal is haar vader, Peter Smith, die tien jaar van zijn leven op het spoor van zijn dochter en haar belager zat en langzaam een zaak opbouwde. Eind goed, al goed, denk je op een gegeven moment. Scotland Yard gaat zich ermee bemoeien en zelfs de FBI schuift aan als blijkt dat een van Hendy-Freegards vele slachtoffers een Amerikaanse vrouw is. Er wordt een val opgezet en er volgt een arrestatie op een vliegveld. Hendy-Freegard wordt tot levenslang veroordeeld, onder meer vanwege kidnapping.

Maar in hoger beroep wordt hij vrijgesproken, omdat de zaak niet valt onder de strikt juridische omschrijving van kidnapping, al was het maar omdat de slachtoffers, hoe ongelofelijk ook, zelf geloofden dat hij de waarheid sprak. Ze waren hun eigen cipiers. Pas in 2015 wordt in Engeland coercive control (emotioneel en psychisch misbruik) strafbaar, maar toen was de vogel al gevlogen.

Ondertussen heeft Hendy-Freegard zijn duistere activiteiten naar Frankrijk verplaatst en hebben Jake en Sophie hun moeder al jaren niet gezien. De vrijwel onzichtbare dader blijft een soort zwart gat in de Britse documentaire, maar het is duidelijk dat zijn parasitaire leven over veel meer dan pure oplichting gaat. De manier waarop hij zijn slachtoffers langzaam afbreekt en tegelijk hun oude familiebanden opblaast, wijst op zijn minst op een diepe mensenhaat. Verbijsterend is het woord.