In het fenomenale Un monde valt er geen seconde te ontsnappen aan de wrede wereld van de basisschool ★★★★☆

Een faux pas op het schoolplein en je gaat van favoriet naar paria. Het is de belangrijkste les die Nora op haar eerste schooldag leert. Het ene moment staat haar oudere broer in de pauze nog mee te duwen en te trekken aan een van de nieuwe leerlingen. Maar als Nora het precaire machtsevenwicht verstoort en hij het voor zijn zusje opneemt, wordt hij zelf het pispaaltje. Machteloos ziet Nora toe hoe hij hoe langer hoe ernstiger wordt geterroriseerd.

Och ja, dat wás ook zo: wat is het schoolplein toch een verschrikkelijke plek. Een jungle waar het recht van de sterkste geldt en verjaardagsfeestjes wapens zijn in een permanente machtsstrijd. In haar fenomenale filmdebuut legt de Belgische regisseur Laura Wandel de wreedheid ervan op beklemmende wijze bloot.

Er valt geen seconde te ontsnappen aan deze kinderwereld. De camera van Frédéric Noirhomme beweegt met Nora mee. De geluidsband maakt de gangen vol rennende scholieren met hun tegen elkaar botsende lijven extra benauwend. Onopgesmukt realisme op kinderhoogte.

Thuis bestaat in Un monde niet. De kantine, de sportzaal, het schoolplein – dat is de arena waar de film zich afspeelt. Plekken waar de volwassenen hun aandacht moeten verdelen over te veel kinderen, en waar talloze hoekjes zijn waar pestkoppen buiten het zicht kunnen opereren. Zij heersen over hun territorium, aan de hand van ongeschreven wetten. Verhalen over klasgenootjes die in de zandbak zijn begraven klinken er helemaal niet zo onrealistisch.

Wandel bouwt hier en daar rustpuntjes in. Momenten waarop alles stil en kalm is. Er zijn óók aardige opmerkingen en vriendelijke gebaren. En toch blijft de dreiging voortdurend aanwezig: de sfeer kan zó weer omslaan. Voor ze het weet, ziet Nora hoe Abel met zijn hoofd in een wc wordt geduwd. ‘Tegen niemand zeggen’, bezweert hij haar achteraf, ‘dat maakt het erger’.

Ze zijn waanzinnig goed, de kindacteurs Günter Duret en Maya Vanderbeque. Vooral de laatste heeft een gezicht waar je naar kunt blijven kijken – ze schakelt zonder woorden van stuurs naar verward, van zorgelijk naar boos. Un monde toont hoe zij worstelt om zich in deze omgeving tot haar gepeste broer te verhouden. Hoe loyaliteit en lijfsbehoud voortdurend met elkaar in conflict zijn.

Och ja, dat wás ook zo: zo’n eerste schooldag waarop alle gezichten om je heen nog vaag zijn, behalve dat van je broer. Zo verwarrend was het, toen je er voor het eerst achter kwam dat een mens meerdere rollen aanneemt, onder invloed van anderen. En zó voelde precies zo’n kinderomhelzing, zo’n armpje, zo’n handje. Gecompliceerde, maar onvoorwaardelijke liefde.