In ‘Een soort Alaska’ gaat elke emotie of ontroering ten onder in de stortvloed aan geschreeuw★★☆☆☆

Op de klanken van een knallende geluidscollage wordt actrice Yela de Koning het podium opgereden in haar ergonomische gamestoel. Er ligt een wit laken over haar heen. Ze is aan het ontwaken, na dertig jaar slapen. Dit is wat haar personage overkomt in de door Eric de Vroedt geregisseerde eenakter Een soort Alaska van Het Nationale Theater. De voorstelling maakt onderdeel uit van het programma Het Nationale Theater speelt altijd, waarmee de groep nu door Nederland toert.

De tekst is van de Engelse toneelschrijver Harold Pinter, die zich baseerde op de Engelse neuroloog Oliver Sacks’ boek Awakenings, dat ook verfilmd is met Robert De Niro en Robin Williams. Het waargebeurde uitgangspunt: in de jaren twintig heerste er een epidemie van een mysterieuze slaapziekte. In de jaren zestig wist Sacks met een nieuw medicijn enkelen van hen te ontwaken.

De relevantie van dit stuk nu zit hem natuurlijk in het woord ‘epidemie’. Maar verder blijkt het vies tegen te vallen. Want hoe indrukwekkend extatisch De Koning ook is, smijtend met emoties en dubieuze (seksuele) fantasieën uit haar onderbewuste, dan weer woedend krijsend, dan weer kinderlijk naïef, na afloop blijft de vraag waar we naar hebben zitten kijken. Acteurs Mark Rietman en Antoinette Jelgersma vormen een fijn contrast, als de ingehouden, mompelende dokter en de zus van de patiënt. Maar elke emotie of ontroering gaat ten onder in de stortvloed aan geschreeuw en vage freudiaanse droombeelden van De Koning.

Ondanks (of dankzij?) de gehaaste regie van De Vroedt en de gamestoel doet het toneelstuk gedateerd aan, in zijn clichématige verbeelding van een arts-patiëntrelatie en, meer algemeen, in zijn onwilligheid om ook maar een moment concreet te worden. Deze mensen zijn cynisch en onredelijk. Dat is de karige oogst van Een soort Alaska. Dat kan beter.