In de lockdown werd elke week een kunstwerk gemaakt in de luxe suite van The Grand

Tijdens de coronalockdowns waren stadscentra uitgestorven, musea gesloten en stonden hotels leeg. De Canal House Suite van hotel Sofitel Legend The Grand was misschien wel de enige hotelkamer in Amsterdam waar gedurende de pandemie elke week een gast verbleef. 52 kunstenaars, van schilders tot fotografen en van beeldhouwers tot schrijvers, mochten ieder een week in de luxe kamer verblijven. Zo leverde de ‘Artists in Residence’-suite elke week een nieuw kunstwerk op. Nu, twee jaar later, worden deze werken in The Grand geëxposeerd.

Schrijver Ivo Weyel is de initiatiefnemer van het Artists in Residence-project en de expositie. ‘Tijdens de pandemie konden veel kunstenaars niet aan het werk. Hotels mochten zo nu en dan open zijn, maar er kwamen weinig reizigers. 1 en 1 werd 2.’ Weyel belde Emmy Stoel, directeur van vijfsterrenhotel The Grand. Stoel hoefde niet lang over Weyels voorstel na te denken: ‘The Grand heeft een rijke geschiedenis met grensverleggende kunstenaars, zoals schilders Karel Appel en Chris LeBeau. Maar de huidige generatie kunstenaars en die van de toekomst waren nog niet aanwezig in het hotel.’

Frank Willems

Bij binnenkomst in het hotel viel het oog van schilder Frank Willems (34) snel op de muurschildering van Karel Appel: ‘Het verhaal van Vragende kinderen raakte me.’ Appel maakte de schildering in 1948 voor het stadhuis om een schuld af te betalen. Op de muur, bij de ingang van het restaurant, zijn kinderen afgebeeld in primaire kleuren. ‘Die kinderen zag hij toen hij in de periode na de Tweede Wereldoorlog met de trein langs Duitse stations kwam. Hij zag de gevolgen van de financiële crisis: bedelende kinderen in slechte gezondheid.’ Willems zette een hedendaagse interpretatie van het werk op doek: Train of Redemption. ‘Het verhaal dat Appel heeft uitgebeeld is tijdloos. Daarom heb ik erop ingespeeld op mijn eigen manier.’

Het werk van Willems toont kinderen in een trein op weg naar een betere wereld. Ze kijken naar buiten en zien de kinderen die achterblijven. Zullen ze die kinderen ooit nog zien? Willems benadrukt dat dit geen verhaal van het verleden is. ‘Kijk bijvoorbeeld naar de oorlog in Oekraïne. Mensen vluchten, mensen blijven. Mensen hebben geluk of geen geluk. Er zijn mensen die overleven en mensen die doodgaan. De contrasten zijn groot.’

Didi Lehnhausen

Toen beeldend kunstenaar Didi Lehnhausen (29) in april 2021 in The Grand verbleef, was dat midden in een lockdown. Als enige gast kon ze eindeloos rondstruinen door de gangen van het hotel. ‘Het was zo leeg dat ik me begon voor te stellen wie er vroeger rondliepen.’ Tussen 1652 en 1656 en tussen 1808 en 1988 was het stadhuis van Amsterdam in het gebouw gevestigd. Lehnhausen besloot zich te richten op de politieke geschiedenis van de muren waartussen ze zich die week bevond.

‘Elke dag ging ik in gesprek met iemand anders, van conciërge tot directeur’, vertelt Lehnhausen. Ze hoorde over de tijd dat het gebouw een klooster was, over de bruiloften die in het stadhuis plaatsvonden en over de muurschildering Vragende kinderen van Karel Appel. ‘Die overvloed aan verhalen was de inspiratie voor het werk dat ik gemaakt heb: Brieven aan Karel.’ In de fictieve briefwisseling gaat Lehnhausen met Appel in gesprek over de geschiedenis van het hotel. Op de achterkant tekende ze een plattegrond met alle details die haar opvielen tussen en op de muren. De Javaanse batikstijl en de stenen vloer uit India in de lobby herinnerden haar aan koloniale bestuurders die ooit door de gangen liepen. ‘Ik zag al die lagen van geschiedenis in The Grand, waarover niemand hetzelfde verhaal vertelt. Er zijn natuurlijk feiten, maar alles daaromheen wordt ingevuld door de verteller. Geschiedenis is niet eenduidig.’

Babah Tarawally

‘Een verblijf in The Grand kan ik niet betalen. Toch was ik een week lang onderdeel van de groep luxehotelbezoekers die ik voortdurend om me heen had.’ Schrijver Babah Tarawally (50) logeerde eind augustus 2020 in de Artist in Residence-suite. Het was de zomer van de Fieldlab-experimenten, van Testen voor Toegang en ‘dansen met Jansen’. Er mocht weer gereisd worden, de hotels waren vol.

Tarawally richtte zich minder op de geschiedenis van het gebouw en meer op de alledaagse realiteit. Hij proefde de sfeer en analyseerde het gedrag van hotelbezoekers. ‘Ik zag mensen in hun eentje zitten met een laptop op schoot. Het deed me denken aan Afrikaanse en Caraïbische verhalen over de spin Anansi. Anansi is slim, hij maakt zijn web en wacht tot de vliegjes erin vliegen. Dan gaat hij eten en vervolgens wacht hij weer. Hij werkt niet hard, maar met maximale output.’

In de suite werkte Tarawally aan een kinderboek over Anansi’s individualistische levensstijl, waarin hij een westerse manier van leven herkent. Het boek is een pleidooi om uit je spinnenweb te kruipen en op zoek te gaan naar een ‘wij’. ‘Als je door het portiek van The Grand naar buiten loopt, beland je in de massa van de stad. En wat doe je dan?’