Ilja Gort vertedert met de Franse schijnwereld die hij in ‘Gort over de grens’ toont

Gort over de grens, het geheim van la douce France doet soms denken aan The Truman Show. De film waarin een jongen, grandioos geacteerd door Jim Carrey, opgroeit in een schijnwereld. Zijn all American paradijs in suburbia blijkt het decor voor een tv-realityshow, waar Truman langzaamaan ontdekt dat zijn perfecte bestaan is gebaseerd op een leugen ten bate van de kijkcijfers.

Ik vraag me bij Gorts luchtige Franse avonturen, wekelijks op woensdag op NPO 2, dan af: vertellen de producenten hem wel dat zijn versie van het zoete Frankrijk óók niet bestaat?

Baguette en alpinopet

Met zijn cabrio rijdt wijnkenner Ilja Gort door zonbeschenen, glooiende druivenvelden, smikkelt een hapje kaas mee bij boeren die in afgelegen berggebieden leven van de zuivere wind, drie koeien en acht schapen. Hij drinkt er een goed glas bij.

Dorpelingen, baguette onder de arm, zwaaien vriendelijk als hij met zijn alpinopet en zijn gekrulde snor voorbij kart. En hij hoeft maar iemand aan te spreken of de tafel onder de platanen wordt gedekt voor een maaltijd uit de streek.

De Fransen zijn bij Gort doorgaans veel spontaner en gastvrijer dan ik, niet onbekend met hun land, ze ooit heb meegemaakt. Kan Gorts charme zijn. Of de opzet van het programma, dat de weerbarstige kanten van Frankrijk – betonnen buitenwijken, kunststof bedrijfsterreinen, kwijnende of overleden dorpswinkels, verdorde zonnebloemvelden – nauwelijks laat zien.

Gort toont het toeristische Frankrijk waar migranten en jongeren met Noord-Afrikaanse roots schaars en spanningen van de moderne tijd nonexistent zijn. Zo smeedt het programma een nostalgisch, wat ongemakkelijk verbond met de kijker.

Gort is niet de enige: ook het populaire Chansons van het duo Van Nieuwkerk en Kemps liep de Parijse banlieue niet bepaald plat.

Sterke vrouwen

Een beperkte visie op Frankrijk sluit een vermakelijk en (licht) informatief programma evenwel niet uit. Gorts omzwervingen brachten hem woensdag in Baskenland, waar hij op zoek ging naar ‘sterke vrouwen’. Zij maken in het eigenzinnige berggebied de dienst uit, bij klaarblijkelijke afwezigheid van de mannen die in de verraderlijke Golf van Biskaje voor de kost (nog steeds) op volle zee hun leven wagen in hun vissersbootjes.

Gort ontmoette er stevige vrouwen die hun spieren oefenden met een rotsblok van 50 kilo, in voorbereiding op een traditionele gewichthefwedstrijd. ‘Vrouwen met ballen’, noemde hij ze, een kwinkslag die door zijn ontstemde gesprekspartners werd gecorrigeerd: ‘Spieren, geen ballen.’

Gort bezocht drie zussen die respectievelijk dagelijks tweehonderd schapen naar de bergweiden brachten, kaas van hun melk maakten en die verkochten. Hij zag hoog in de Pyreneeën ‘wilde paarden’ (met bellen rond de nek) die afstammen van het prehistorische dageraadspaard.

Brandde zijn bek (zo zegt hij dat) aan Baskisch piment en bluste met een straffe rode wijn. Kletste er gezellig op los. Kan niet interviewen. En vertedert toch, het verre neefje van Monsieur Hulot.