Il Miracolo rijgt op weergaloze wijze grote maatschappelijke thema's aaneen ★★★★★

Je moet goed blijven opletten, acht afleveringen lang. Anders wordt het wonder uit de titel van de Italiaanse serie Il Miracolo je niet duidelijk. Terwijl je je gemakkelijk kunt verliezen in de schoonheid van losstaande scènes. Neem de droom van de militair, die zichzelf als van brood gemaakt mens door de supermarkt ziet lopen - en opgegeten worden. Of de hallucinatie van de pastoor, die, in het ziekenhuis een bevallige verpleegster naakt zijn kamer ziet dweilen. Of het visioen waarin een personage Maria ziet, die onder water in de gedaante van de Italiaanse steractrice Monica Bellucci opduikt. Allemaal bijna surrealistisch, en wonderschoon gefilmd bovendien, alsof de hoogtijdagen van de Italiaanse cinema - Fellini, Sorrentino - op het kleine scherm voortleven.

Il Miracolo, mede geschreven en geregisseerd door Niccolò Amaniti (auteur van onder meer de verfilmde romans Io non ho paura en Io e te), begint als een doorsneepolitieserie: speciale eenheid doet inval bij maffiabaas. Maar seconden later vliegt het een totaal andere, en wijdere kant op. De eenheid stuit op een in bloed gedrenkte en wanhopig kijkende maffiabaas. Herkomst van dat bloed blijkt een mariabeeld dat huilt. En niet zo’n beetje: 9 liter per uur, onophoudelijk. Wat is hier aan de hand?

Met een Italiaanse vanzelfsprekendheid ziet het hoogste militaire echelon dat sprake is van een zaak van nationaal belang. Het beeld wordt ondergebracht op een afgelegen locatie, die nog het meest wegheeft van een parkeergarage met zwembad eronder; de bewaking wordt opgevoerd, de beste wetenschappers worden ingevlogen en de minister-president wordt op de hoogte gesteld.

Niemand mag er verder van weten, want het volksgeloof wil dat mariabeelden gaan huilen als het slecht gaat met het land. En dan is 9 liter per uur desastreus, zeker nu het land aan de vooravond staat van een referendum over de vraag of Italië wel of niet de EU moet verlaten. De lires worden al gedrukt, want de progessief-liberale en eurogezinde premier staat er slecht voor in de peilingen.

Maar denk niet dat Il miracolo een politieke vertelling is, zoals het ook geen thriller is. Het onttrekt zich aan genreconventies en waaiert aangenaam alle kanten op die geestelijk vader Amaniti in zijn fantasierijke hoofd haalt. Als een literator laat hij alle grote (Italiaanse) thema’s van vandaag aan de orde komen: politiek, misdaad, geloof, wetenschap, relaties, mediacratie, om er een paar te noemen. En laat hij al die verhaallijnen feilloos maar tergend langzaam samenkomen – feitelijk pas in de slotaflevering. Zonder dat het stoort; het maakt alleen maar steeds nieuwsgieriger. Niet alleen naar de afloop, maar ook naar de personages, die allemaal zo hun besognes hebben die los lijken te staan van het verhaal: de relatie van de premier, de verslaving van de pastoor, de existentie van de wetenschapper, de familietragedie in de maffiaclan.

Maar wie oplet, zal merken dat uiteindelijk alles met alles en vooral met dat wenende mariabeeld te maken heeft. Hoe Ammaniti dat in elkaar weeft, is, zonder in details te kunnen treden, weergaloos. En het wonder? Dat zou wel eens te maken kunnen hebben met een Hollands gezegde: wie goed doet, goed ontmoet.