‘Ik had in Romeo en Julia moeten dansen, maar die dag begon de oorlog’

Anastasiia, Evelina en Daria zouden bijna afstuderen aan de balletacademie in Oekraïne toen de eerste Russische bommen op hun land vielen. Nu wonen ze met een grote groep jonge Oekraïense dansers in het leegstaande Koninklijk Conservatorium in Den Haag. ‘De laatste schooldag is van ons afgepakt’, vertellen ze in Vlucht dans leef. De documentaire is dinsdagavond te zien in Het uur van de wolf.

Regisseur Ditteke Mensink volgde enkele maanden de groep Oekraïense dansers in het oude Haagse conservatorium. De camera zweeft en zwenkt door de lange gangen en gaat binnen bij klaslokalen en studio’s. Op hun kamers laten de bewoners zien wat ze in grote haast in hun koffers hebben gestopt toen ze een jaar geleden vluchtten. Spullen voor de langharige kater Boston. Kostuums om mee op te treden. Een teddybeertje. Iconen met afbeeldingen van heiligen.

‘Ik repeteerde voor Romeo en Julia’, vertelt Oleksii Kniazkov, een danser uit Kharkiv op zijn kamer in Den Haag. ‘Ik had 25 februari moeten dansen, maar de oorlog begon ’s ochtends vroeg.’ Hij toont filmpjes op zijn telefoon van explosies en van een metrostation waar bewoners zich dagenlang schuilhielden. ‘Mensen begonnen daar te wonen. Maar ik wilde niet een soort rat zijn.’

Dmytro, afkomstig uit het stadje Tokmak, leerde zijn vriend Artem zeven jaar geleden kennen op de Balletacademie. Dmytro is nu in Den Haag, Artem is in dienst gegaan bij het Oekraïense leger om te vechten. ‘Niet iedereen heeft die moed’, zegt Dmytro. Aan de telefoon vertelt Artem dat hij een dag eerder heeft geleerd om een raketwerper te gebruiken, ‘eindelijk!’ Maar hij is doorweekt door de aanhoudende regen. Dmytro belooft hem winterkleren en kistjes. ‘We zullen helpen, we zullen iets bedenken zodat jullie het niet koud krijgen.’

De dansers vertellen wie en wat ze hebben achtergelaten – dat fijne huis waar gasten altijd welkom waren, hun vrienden, hun broers en zussen, hun ouders en grootouders. Op hun telefoons tonen ze filmpjes van de eerste oorlogsdagen. Rijen auto’s proberen een stad te verlaten terwijl het luchtalarm afgaat.

De documentaire Vlucht dans leef is even warm als hartverscheurend. De dansers missen hun familie en hun land, maar er ontstaan ook nieuwe vriendschappen, en ze dansen door in Den Haag, in het nieuwe balletgezelschap The United Ukrainian Ballet. Dat moet wel, zegt Ksenia. ‘Als je niet je geliefde vak kunt uitoefenen, is het alsof je niet bestaat.’