‘Ik gebruik mijn stem op de radio, in gezelschappen voer ik zelden het hoogste woord’

Ere-Zilveren Reissmicrofoon of portret in Wall of Fame bij Beeld & Geluid?

‘Dat portret bij Beeld & Geluid is hartstikke leuk en het is een goeie foto, van Sacha de Boer. Een van mijn kinderen heeft de foto uitgekozen, hij staat in een boek over de geschiedenis van Met het oog op morgen.’

Pakt de Zilveren Reissmicrofoon erbij. ‘Maar dit betekent meer. Dit is een mooi symbool voor alles wat ik voor de radio heb gedaan, voor mijn werk als stem van Radio 1 en Het oog en de rest. Het was geweldig dat ik dit vorig jaar in ontvangst mocht nemen. Deze is uit de tijd dat microfoons echt goed begonnen te klinken. Dat konden die Duitsers wel. Hiermee is op de radio alles begonnen.’

Een stem hebben of een stem zijn?

‘Ik bén een stem, volgens het juryrapport van de Zilveren Reissmicrofoon. Tja. Ik heb die stem nu eenmaal. En ik gebruik hem op de radio, zodat veel mensen hem horen. In gezelschappen ben ik helemaal niet nadrukkelijk aanwezig, ik voer zelden het hoogste woord. Ik luister liever.

‘De stem is mijn handelsmerk geworden. Het werkt. Net als Philip Bloemendal destijds bij het Polygoonjournaal slaag ik er kennelijk in om mededelingen goed bij de mensen binnen te laten komen. Mijn stem verandert ook nog steeds. De laatste jaren merk ik dat mijn stembanden een beetje rekken, het gaat steeds lager. Dat is wel handig voor het koor waarin ik zing, hier in Diever. Ik heb wat meer last als ik de hoogte inga. De tenorstand was al onbereikbaar, maar nu helemaal. Ik zit in de basregionen.’

Eine Zigarette of Ein letztes Glas im Stehen?

‘Liever dat glas. Reinhard Mey zingt in Gute Nacht, Freunde dat hij op bezoek is geweest bij vrienden en bij de deur praten ze nog eventjes na, met een glaasje en een sigaret.

‘Vanaf het begin in 1976 is het de begin- en eindtune van Het oog. Kees Buurman, de bedenker, vond het een mooi lied. Niet iedereen was het met hem eens, er kwamen veel boze reacties binnen. Schande, een Duits lied, en Nederland had zo veel geleden in de oorlog! Kees trok er zich niks van aan; uitgerekend Kees, een man uit een Joodse familie met een Joodse vriendin.

‘Na Gute Nacht, Freunde kom ik, al bijna 47 jaar. ‘Dit is Met het oog op morgen, met een overzicht van de actualiteiten op radio en tv, Den Haag vandaag, de krant van morgen, en ontwikkelingen en achtergronden van het nieuws.’ In het begin van het jaar lees ik de hele jaarkalender voor, met de temperatuur buiten en de naam van de presentator. ‘Buiten is het 10 graden…, binnen zit….’

‘Die temperaturen heb ik de laatste jaren moeten verhogen. Vroeger was het maximaal 26 graden, in augustus, dat werd 28, 29, en ik heb het nu zelfs tot 34 graden verhoogd. De klimaatverandering in Het oog.’

Philip Birch of Philip Bloemendal?

‘Mijn oudste dochter heeft als meisje nog eens op schoot gezeten bij Philip Bloemendal, tijdens een feestje van een bureau dat bekende stemmen onder contract had. We zaten allebei in het bestand. Iedereen kende zijn prachtige stem van het Polygoonjournaal.

‘Maar Birch heeft me echt geïnspireerd. Hij was een ex-militair die in 1964 Radio London heeft opgezet, een piratenzender. Er werd uitgezonden vanaf een oude mijnenveger. De programmering was strak en professioneel en de diskjockeys waren geweldig. Ik was een fanatieke luisteraar. Ik nam de programma’s op en luisterde ze terug, en nog een keer en nog een keer. Hoe deden ze dat?

‘Ik was vooral nieuwsgierig naar wat er tussen de muziek gebeurde. Die platen geloofde ik wel. De ingezongen jingles, gesprekken, de spreekvaardigheid en de timing van die Engelsen, Canadezen en Amerikanen, ik werd er totaal door gegrepen. Dat wilde ik ook. Voor die tijd luisterde je alleen maar naar de radio voor de hoorspelen. Radio London maakte iets bij me los. Ik was 14, 15 jaar, ik leefde op.’

Driemaster of De Hans ten Hooge Show?

‘De Engelsen bij Radio Noordzee hadden bijna allemaal een bijnaam. Ik heb er ook maar een gekozen, Hans ten Hooge. De naam van mijn moeder is erin verwerkt, ze heette Ten Kroode. De Hans ten Hooge Show was een zondagochtendprogramma, het stelde niet zoveel voor. Driemaster was veel populairder, dat was een dagelijks middagprogramma.

‘Ik maakte het samen met Leo van der Goot en Nico Steenbergen. We waren alle drie begonnen bij de Amsterdamse ziekenomroep Lucas en kwamen daarna bij Radio Noordzee terecht. Na mijn militaire dienst, in december 1970, wist ik niet wat ik moest doen. Toen kwam het bericht dat Radio Noordzee zou gaan uitzenden, vanaf een schip, de Mebo II. Uitgever Strengholt zat erachter. Onder leiding van Willem van Kooten zouden Nederlandstalige programma’s worden gemaakt.

‘Ik wilde liveprogramma’s presenteren, maar Van Kooten zei dat hij een nieuwslezer nodig had. Of ik dat kon. Ja hoor, zei ik. En toen zat ik plotseling op een schip op de Noordzee, de Mebo II. Ik heb een schrijfmachine geregeld en ging aan de slag.

‘In een grote studio aan boord begon ik te experimenteren. Stukjes tekst over muziek heen plaatsen. Radio maken. Het radiovirus kreeg me definitief te pakken. We konden doen wat we maar wilden, zolang je de Nederlandstalige plaatjes van Basart maar bleef draaien, de platenmaatschappij van Strengholt. Uitgevers wilden geld verdienen en in Hilversum werden te weinig van die prutplaatjes gedraaid.

‘John de Mol senior was de directeur van Radio Noordzee. Zijn zoon John kwam af en toe langs om te kijken. Hij zat nog op het lyceum. Ik heb weleens achterop bij hem op de brommer gezeten, op weg naar station Naarden-Bussum.’

Willem van Kooten of Kees Buurman?

‘O jee, moeilijk. Ze hebben me allebei een grote zet gegeven. Van Kooten bemoeide zich nooit inhoudelijk met programma’s, Buurman wel. We gaan een nieuw programma maken, zei hij op een dag in 1976. Het zou Met het oog op morgen gaan heten en ik moest er elke avond bij zijn.

‘Ik had al veel teksten voor Langs de lijn ingesproken, maar hij wilde het steviger hebben. Dus daar ging ik. ‘Dit is met het oog op morgen.’ Nee, nee, het moet steviger, zei Kees, en zo ging het maar door, net zolang tot het goed was. Dat was Kees Buurman, hij zat altijd overal bovenop.

‘Het lijkt een kleinigheid, zo’n aankondiging, maar dat was het niet, het intro werd het handelsmerk van het programma. Ook als Kees niet regisseerde was hij er toch vaak bij en liet hij de presentatoren weten wat ze moesten vragen aan een gast. Het oog was zijn kindje. Hij stopte zijn hele ziel en zaligheid erin en bemoeide zich net zo makkelijk met Langs de lijn, dat zat in Hilversum op dezelfde vloer.’

Radio Tour de France of Langs de lijn?

‘Radio Tour de France. Qua vormgeving heb ik daar zo veel in gelegd. Ik heb teksten bedacht en jingles gemaakt, vaak samen met Bart van Gogh. ‘Van Hoogezand tot Heerlen, van Goes tot Gorredijk, nieuws en sport met veel muziek, zo’n zomer blijft je bij, Radio Tour de France.’ Het was heerlijk om te doen.

‘Ooit hebben we een Franse zangeres uit Parijs laten overkomen, dat kon toen allemaal nog. Ik had haar horen zingen op Radio Andorra, bij de Spaanse grens. Het waren prachtige jingles met een zilveren vrouwenstem eroverheen, dat wilde ik ook. De Franse spreekstem was jarenlang van Muriel Gonçalves, ik kende haar van de Wereldomroep, daar was ik in 1994 gaan werken.

‘Prachtige stem, leuk mens. Toen ze was verhuisd naar Burkina Faso, heb ik gevraagd of ze voor ons toch nog wat wilde blijven doen. Ik schreef de aankondigingen van de Touretappes, zij sprak ze in en stuurde de opnamen terug. Zo hebben we het een paar jaar gedaan.

‘Met sport was ik al in 1973 begonnen, bij Langs de lijn. Ik mocht af en toe overzichtjes maken en voorlezen. Bij Radio Tour de France deed ik elk uur hetzelfde. Dat ging altijd aardig, hoewel ik totaal geen verstand van sport heb.’

Diever of Soest?

‘Ik zit hier heerlijk in Drenthe, in 2020 ben ik verhuisd. In Soest woonde ik sinds het vertrek van mijn ex alleen. Een goede vriendin woont in Dwingeloo en het beviel me hier. De grote tuin loopt over in een weiland waar af en toe paarden grazen. Er zijn hier mooie fietspaden, weidse uitzichten en bossen.

‘Ik vond Soest te druk worden. Het autoverkeer nam toe en de geluidsoverlast van vliegtuigen ook. Ik ben aan één oor doof en ik heb tinnitusachtige klachten. Geluiden komen extra hard binnen. Ook daarom is het hier in Diever zo fijn, het is hier stil.’