Hout, metal en snaren: een ongebruikelijk verbond tussen Metallica en het San Francisco Symphony

Robert Trujillo (55) weet nog wat hij dacht, toen in 1999 het bericht kwam dat Metallica, ook toen al de grootste metalband ter wereld een concert zou geven met een symfonieorkest. ‘Dat leek me niks, eerlijk gezegd. Zo’n deftige concertzaal, geen moshpit en een orkest dat over de harde metalriffs heen moest spelen? Ik zag het niet voor me.’

Maar al zo lang als de Californische bassist Metallica als fan had gevolgd, hadden ze hem weten te verrassen. ‘Ik was fan vanaf het allereerste begin, hoor. Als 18-jarige leerde ik al alle baspartijen van hun debuut Kill ’Em All (1983) uit mijn hoofd’. En steeds sloeg de thrashmetalband onverwachte paden in. Ook in 1999, toen Metallica bij Trujillo uit beeld was geraakt.

Rauwe metalheads

‘Ik nam het bericht voor kennisgeving aan’, zegt hij over die toenadering tussen uitersten. ‘Metallica was een oude liefde, geworden. Ik speelde inmiddels in de band van Ozzy Osbourne en we maakten grappen over de rauwe metalheads die hun muziek een highbrow tintje wilden geven. Maar toen ik het resultaat hoorde op het album S&M, was ik verbluft. Het werkte. Metallica had met het San Francisco Symphony echt iets bijzonders neergezet.’

Dus geen geschamper of gegniffel meer toen Metallica twintig jaar later een vervolg wilde maken. Het was inmiddels ook zíjn Metallica, want sinds 2003 is Trujillo bassist in de band. Opvolger van de in 1986 verongelukte Cliff Burton en de in 2001 opgestapte Jason Newsted.

De audities en zijn aanstelling als bassist zijn vastgelegd in de klassiek geworden rockdocumentaire Metallica: Some Kind of Monster (2004). ‘Ik kwam bij de jongens met het idee dat het na een paar jaar wel klaar zou zijn. Maar voor je het weet, ben je vijftien jaar verder.’

Dat is lang, maar niet lang genoeg voor Trujillo om zichzelf als werkelijk gelijkwaardig te zien aan zanger James Hetfield, gitarist Kirk Hammett en drummer Lars Ulrich. ‘De hiërarchie in de band was voor mij van meet af aan duidelijk. Lars is de baas. Hij bepaalt de artistieke koers. Samen met James schrijft hij ook de meeste nummers. Na Lars en James komt Kirk en dan kom ik. Ik heb daar nooit enige moeite mee gehad.’

Echte coproductie

Het plan om S&M een vervolg te geven, werd volledig buiten hem om gesmeed door Ulrich en Michael Tilson Thomas (MTT), de artistiek leider van het San Francisco Symphony. ‘Ik had er nauwelijks bij stilgestaan toen we vorig jaar na de zomer terugkwamen van een lange Europese tournee. Tot volgende week in ‘San Francisco’, zei Lars, terwijl ik dacht even lekker thuis aan het strand in Malibu te kunnen relaxen.’

Terwijl Metallica bezig was met wat een drie jaar durende wereldtour moest worden, repeteerde het orkest. Naast stukken van Metallica stond er ook klassiek werk op het programma. ‘Lars en MTT wilden er een echte coproductie van maken. Geen Metallica-nummers aangekleed met een orkestraal jasje. Met raak gekozen klassieke stukken na de pauze van Sergej Prokofjev en Alexander Mosolov wilde het orkest een brug slaan tussen klassiek en metal.’

Best riskant en Trujillo meende tijdens de twee in concerten het Chase Center in San Francisco ook wat onrust in het publiek te zien. ‘Logisch. Ben je als Metallica-fan blij dat je als een van de 20 duizend uitverkorenen in de zaal zit en dan moet je een kwartier lang klassieke muziek aanhoren.’

Hartverscheurend mooi

Ook spannend vond Trujillo de keuze om zanger James Hetfield alleen met het orkest The Unforgiven III te laten opvoeren, terwijl de band in de coulissen stond. ‘Maar het was een ontroerend hoogtepunt, vond ik. James zong geweldig en had ons helemaal niet nodig.’

Een ander emotioneel moment beleefde Trujillo eveneens vanaf de zijlijn: de vertolking van (Anesthesia) – Pulling Teeth door de eerste bassist van het orkest Scott Pingel. Een solostuk voor de basgitaar van Cliff Burton op het eerste Metallica-album. ‘Scott en ik zouden het samen doen op akoestische en elektrische bas. Maar toen ik hem tijdens de repetities hoorde, trok ik me acuut terug. Dit was zó hartverscheurend mooi, daar moest ik niet doorheen willen spelen. Dat de vader van Cliff dit nog live mocht meemaken, maakte het allemaal nog intenser. Hij overleed in januari van dit jaar, 94 jaar oud, maar is al die jaren na de dood van zijn zoon zeer begaan gebleven met Metallica.’

Bijzondere vriendschap

Maar had Trujillo als bassist zelf niet wat meer op de voorgrond willen treden om Cliff Burton, toch ook zíjn held, te vereren? Zoals hij in de documentaire Metallica: Some Kind of Monster de baspartij uit Battery speelde, dat verraadde een groot respect.

‘Ik bepaalde het programma niet en had ook te weinig tijd me echt goed voor te bereiden. Had ik Battery graag willen spelen? Ja hoor. Maar Scott Pingel stond op de lijst met (Anesthesia) – Pulling Teeth. Dat had ik nooit zo gekund. Ik heb ademloos naar hem geluisterd en aan Scott een goede vriend overgehouden.’

Na de opnamen spraken de twee bassisten af om regelmatig samen een biertje te drinken en over hun favoriete muziek te praten. ‘Scott houdt net zoveel van klassiek als van speedmetal of jazz. Door hem heb ik een aantal vooroordelen aan de kant geschoven. Dat klassieke muziek iets voor een oudere generatie is, bijvoorbeeld. Wat een onzin. De meeste orkestleden zijn niet alleen gemiddeld tien jaar jonger dan wij, ze zijn bijna allemaal opgegroeid met Metallica en vaak ook fan. Ze houden van de gelaagdheid en de avontuurlijkheid in klank en geluid in metal. Vaak combineren ze hun liefde voor klassieke muziek met een grote belangstelling voor metal. Dat had ik nooit zo gezien.

Achtergrondkoortje

Dat klassieke muziek en harde gitaarrock goed samengaan, bewijst dit nieuwe S&M-album volgens Trujillo beter dan de succesvolle voorganger. ‘Orkest en band durven meer. Dat Kirk en ik in het achtergrondkoortje van James All Within My Hands zouden zingen, was in Metallica ondenkbaar geweest. En met het orkest als vangnet kon ik me meer uitleven in The Call of Ktulu dan ik anders zou durven.’

Zo werden de concerten voor Trujillo onverwacht een hoogtepunt in zijn carrière. Hij is blij dat alles goed is vastgelegd en nu, bijna een jaar na een wereldwijde bioscoopvertoning, in audio en beeld in de handel komt.

‘Metallica ligt door de pandemie al maanden stil. Ik vind het heerlijk dat we deze S&M2 hebben om onze aandacht aan te geven. Dat was zonder covid-19 nooit gebeurd. Maar we zitten allemaal al maanden thuis en beginnen ons te vervelen.’

Iedere dag even zwemmen, surfen en verder maar wat lanterfanten, wachten tot de wekelijkse conference call met James, Kirk en Lars weer plaatsvindt. ‘We wonen te ver van elkaar voor een bezoekje, maar volgens mij doet deze tijd ons creatief best goed. Allemaal zijn we aan het componeren geslagen en we zijn al aan het bedenken hoe we veilig een nieuw Metallica-album op kunnen nemen. Ik heb het idee dat deze gedwongen rust ons allemaal veel goed heeft gedaan.’

Op naar de moshpit

Ook zanger James Hetfield, toch een beetje het zorgenkind van de band, maakt het goed, weet Trujillo. ‘Ik dacht: daar gaan we weer toen hij nog geen drie weken na de S&M2 -opnamen weer naar de rehabkliniek ging. We moesten onze Australië-shows uitstellen en zijn eigenlijk nooit meer verder gegaan met de wereldtournee. Maar James is terug en voelt zich fit. Ik denk dat die gedwongen rust hem best goed doet.’

Trujillo verheugt zich op een weerzien met iedereen. ‘Ik heb het S&M-concert nu vele malen teruggekeken en ben er trots op. Maar ik wil nu wel weer verder. Ik heb genoeg liggen dat ik de anderen graag wil voorleggen.’

Om dan van Lars Ulrich te horen dat het niet goed genoeg is? ‘Tsja, hij blijft de baas natuurlijk, maar mijn bijdragen aan de Metallica songs worden ieder album substantiëler. Anders geen probleem hoor, ik heb me altijd prettig gevoeld in de rol die ik in de band gekregen heb. Tot het einde der dagen Master Of Puppets spelen vind ik ook prima. Áls ik het maar weer eens kon spelen. Áls ik maar weer eens een moshpit voor mij zag. Dat is nu mijn grootste wens.’