Hoe grote kunstenaars en wetenschappers worstelen met God

Het eerste deel Wat is God? verscheen in 2014. Daarin beschreef hij via 31 filosofen en schrijvers de geschiedenis van het westerse denken over God. Het onlangs verschenen tweede deel behandelt de ideeën van 25 wetenschappers en kunstenaars. De Kok is erin geslaagd een fascinerend boeket van denkers samen te stellen, onder wie Darwin, Einstein, Max Planck, Gustav Mahler, Piet Mondriaan, Mark Rothko, Arvo Pärt, Leo Vroman, Salvador Dalí en Cees Dekker.

De verwondering over de werkelijkheid maar ook de existentiële worstelingen van deze wetenschappers en kunstenaars verdienen het voor een breed publiek beschreven te worden. Het is boeiend te lezen over de nietzscheaanse wanhoop achter De Schreeuw van Munch of over de occulte uitspattingen van Frederik van Eeden.

De Koks beschrijving wordt echter ontsierd door slordigheden en fouten. Zo meent hij ten onrechte dat Darwin van zijn geloof afviel vanwege de evolutietheorie en dat daarmee ook het vraagstuk van het lijden in de wereld voor Darwin 'voorgoed uit de wereld' was. Van Gogh wordt tot spinozist verklaard vanwege zijn 'verbondenheid met de natuur'. Einstein zou in een 'bewezen' en vooral 'kenbare' God geloofd hebben.

Hinderlijk is ook dat De Kok steeds probeert ideeën in binaire categorieën te wringen van óf geloof in een persoonlijke God óf in een spinozistische God-Natuur. Bovendien begrijpt De Kok niet hoe ontwikkelde geesten in een persoonlijke God kunnen geloven. Vervolgens dat geloof als ietwat achterlijk neerzetten wordt op den duur vermoeiend.