Het Smibanese woordenboek 2.0 is een tijdsdocument van Amsterdamse straattaal

De Amsterdamse schrijver Soort Kill heeft onlangs zijn tweede Smibanese woordenboek uitgebracht. Smibanese (uitgesproken als het Engelse woord Japanese, red.) is ‘een van de vele dialecten binnen het straattaaluniversum van Nederland.’ Het woordenboek bestaat uit meer dan tweeduizend woorden en termen, inclusief regels over het gebruik van sommige woorden en gebruiksaanwijzing.

Smibanese is een taal die is voortgevloeid uit een mengeling aan culturen, zoals het woord ‘patta’, een Surinaamse term die schoen betekent. Sommige woorden worden ook omgedraaid: Smibanese is afgeleid van het woord waarmee de Bijlmer wordt aangeduid, ook wel ‘Bims’ of ‘Smib’ genoemd. Het nieuwe woordenboek verschijnt amper twee jaar na de publicatie van de eerste succesvolle versie van het Smibanese woordenboek, nu met nog honderd pagina’s erbij. Want, zo beredeneert Soort Kill: ‘Taal ontwikkelt zich, net zoals alle andere talen op deze wereld. Op een gegeven moment kijk je terug en zie je dat er nieuwe woorden zijn ontstaan. Mensen maken soms een nieuw woord. Als deze term later toepasselijk blijkt, blijft het hangen. Neem bijvoorbeeld ‘treitervlogger’, dat een tijd geleden werd opgenomen in het Nederlandse woordenboek. Dat is simpelweg een nieuw woord dat zijn intrede kende door iemand die de situatie zo benoemde. Dit gebeurt ook in het Smibanese.’ Het boek is gepubliceerd in samenwerking met de Smibanese University.

Wat is de Smibanese University?

‘Wij zijn Smib Worldwide, dat is een collectief dat een gelijknamig creatief platform is gestart. Een initiatief hiervan is de Smibanese University, dat is onze fictieve school: een faculteit voor de jonge gedreven creatieveling. Dat uit zich in de praktijk in meerdere vormen: zo hebben we een samenwerking met de Openbare Bibliotheek Amsterdam, waar we een boekenkast cureren die de ‘Smibliotheek’ heet. Je bent gewoon lid door jezelf te zijn en door te gaan voor wat je wil gaan. Wij roepen altijd in de wereld: blijf jezelf, geloof in jezelf en geloof in je dromen. Dat proberen we mensen hier ook te leren. Het is educatief.’

Wat zijn de twee regels in het woordenboek?

‘We hebben weinig regels, behalve deze twee. Regel 1: doe het niet te geforceerd. Eigenlijk is dit meer advies, anders zet je jezelf gewoon voor schut. Hiphop is puur, en alleen vanuit pure intentie kan je flowen op de wave.

‘Regel 2: het n-woord mag niet door iedereen gebruikt worden, dat is wel echt een regel. Dit woord mag niet door iedereen worden gebruikt. De Zwarte Pietendiscussie laat zien dat racisme nog leeft in Nederland. Als je in de Bijlmer zo praat, ga je wel merken dat dat niet wordt gewaardeerd.’

Heb je een favoriete uitdrukking?

‘Ik ben niet per se bezig met een favoriet woord of favoriete uitdrukking, maar als ik moet kiezen dan is het ‘wat zeg je me’. Dat is een synoniem voor ‘op wat ben je’, een andere Smibanese gezegde waarmee je naar iemands intenties vraagt.’

Voor wie is dit boek?

‘Dit boek is voor iedereen die geïnteresseerd is in de hiphopcultuur. Het is een drukwerk, een representatie van wat wij spreken en doen. Ik probeer hiermee onze cultuur te verbreden. We willen laten zien wat hiphop is, het is each one teach one. Je moet kennis overdragen, dat willen we met deze boeken ook doen.

‘Hiphop is anders dan andere subculturen, deze cultuur komt voort uit een onderdrukt gedeelte van de samenleving, dat zich collectief wil emanciperen. Ik wilde dit in een fysieke vorm gieten. Het boek moet omgekeerd worden gelezen (zoals bij Japanse boeken, red.), van achter naar voren. Het is dus letterlijk tegen de stroming in.’