Het op Idfa bekroonde Sidik en de panter is een ode aan de Koerdische bergen en alles waar die voor staan ★★★★☆

Een man in oude legerkleding vertelt dat hij weleens iets gehoord heeft. Een soort schreeuw. Ook zag hij sporen, al hadden die van allerlei wilde dieren kunnen zijn. Maar hij ként wel iemand die beweert dat hij er echt een gezien heeft, een panter, ronddolend in de Koerdische bergen. Lang geleden, dat wel.

Sidik, die de passant ondervraagt in de documentaire Sidik en de panter, heeft maar weinig overtuiging nodig. Hij heeft het dier in de 25 jaar dat hij naar hem op zoek is nog niet gezien, en evenmin kunnen vastleggen met de infraroodcamera’s die hij plaatst. Maar hij is zeker van zijn zaak: de panter is er, en hij zal hem vinden in het uitgestrekte natuurgebied.

In eerste instantie lijkt de documentaire van de van oorsprong Koerdische filmmaker Reber Dosky, die sinds 1998 in Nederland woont, een film over een man en zijn obsessie. Sidik is een soort yeti-jager, zo lijkt het. Maar het is niet het mythische dat hem aantrekt. Als hij een panter weet te filmen, worden de Koerdische bergen als natuurgebied beschermd. ‘Dan durft niemand het te bombarderen of in brand te steken.’

Reber Dosky heeft een persoonlijke relatie met de bergen – hij is er opgegroeid. Zijn grootvader, Peshmergastrijder, is er gedood, vertelt hij Sidik huilend vanachter zijn camera. Zijn keuze om zijn eigen persoonlijke én het grotere politieke verhaal te vertellen via Sidik en diens liefde voor de panter is slim. Via de losse, soms grappige gesprekken die de sympathieke man heeft tijdens zijn omzwervingen – met jongens die hun ezel naar Messi hebben vernoemd, of een bijenhouder met zijn zoon – tekenen zich universele thema’s af. Sidik en de panter, vorig jaar tijdens Idfa bekroond als beste Nederlandse documentaire, gaat over het belang van je wortels kennen, over traditie en moderniteit, over natuurbehoud, over herstel en over verder leven met trauma’s. Het is bovendien een ode aan de mondelinge vertelcultuur, waarin het er niet per se toe doet of iets echt wáár is, en het toont hoe krachtig verhalen zijn die hoop bieden.

Hierbij laat Dosky de kijker aan de hand van de rondreizende Sidik rustig genieten van de woeste natuur in alle jaargetijden. Dan weer weids, dan weer intiem – beelden van indrukwekkende rotspartijen wisselt hij af met die van eekhoorntjes, eindeloos bos met hertenkalfjes. Een beer die op infraroodbeeld een bad neemt. Dosky laat het leven zien in een gebied waar de dood nog voelbaar is en zijn liefde voor deze natuur is besmettelijk. Steeds vuriger ga je hopen toch nog een glimp van die panter op te vangen – niet alleen voor het voortbestaan van het dier, niet alleen voor Sidik, maar vooral ook voor dit gebergte, en alles waar het voor staat.