Het is te netjes voor de junk in Mission District

De junks en de zwervers zijn verdwenen van Albion Street. Op een kille zondagmiddag in maart hangt er mist in San Francisco, en door Albion lopen jonge, hippe mensen. Deze stedelingen besteden hun geld niet aan heroïne op straat, maar aan een kapper die hun haar de populaire net-uit-bed-uitstraling geeft.

Het is een kort straatje in San Francisco, een weggetje van niks eigenlijk. Juist daarom was Albion tien, twaalf jaar geleden een favoriete hangplek voor daklozen en verslaafden. Ze zaten op de stoep en de trappetjes naar de voordeuren. Ze waren meestal niet agressief en boden soms excuses aan voor de overlast. ‘Maar dat was niet mijn gebruikte naald hoor!’

Een vaste zwerver op de hoek van Albion en 16th Street, die zich Abraham noemde, legde destijds uit: ‘Het is hier stil. Weinig politie. Ze laten ons met rust.’

Dat is veranderd. Het centraal gelegen Mission District zat toen – 1995, 1996 – al in een transformatie. Bij het begin van het dotcom-tijdperk was San Francisco een magneet voor de nieuwe, jonge rijken. In hun voetspoor traden techneuten en creatieve types met minder geld maar even grote dromen. Zij ontdekten ‘the Mission’, waar de huren nog laag waren en het Mexicaanse eten voortreffelijk was.

Dit proces van gentrification waarbij de (hogere) middenklasse de authentieke en meestal armere bewoners wegduwt, is grotendeels voltooid in de wijk. Er zitten nog wel smoezelige taqueria’s waar je voor vier dollar een gigantische beef burrito kunt krijgen, met een margarita om de hot sauce weg te spoelen. Maar vooral op Valencia Street rukt de modernisering op.

Op de plek waar je voorheen vette hamburgers kon krijgen, zit nu Rasha, voor ‘upscale Thai food’. Duurdere Vietnamese en Japanse restaurants zitten tegenover Architectural Elements, een hippe meubelzaak, en Weston Wear, een niet goedkope modewinkel.

Even verderop heeft een vage Latijns-Amerikaanse kroeg plaatsgemaakt voor wijnbar Paréa. Het is hier zoals elders in San Francisco: verantwoord-hip, politiek-correcte muziek, gesprekken waarin president Bush standaard een ‘fascist’ wordt genoemd. En overal homoseksuele stellen, man/vrouw, San Francisco is vooral erg gay.

Het Mission District omvatte oorspronkelijk een groot deel van de stad. Heden ten dage wordt de naam gebruikt voor de Inner Mission, een kleiner gebied met Mission Street als slagader. Het is al sinds de jaren zeventig een overwegend latino-buurt. Beheersing van het Spaans is niet strikt noodzakelijk, maar wel handig. In de kruideniers op de hoek is het altijd: ‘Amigo!’

Spaanse missionarissen vestigden zich op het land dat voorheen door indianen werd bewoond. Die geestelijken gaven de straten hun Spaanse namen. In latere eeuwen kwamen veel Europeanen uit de arbeidersklasse in de Mission terecht, later volgden Afro-Amerikanen en Aziaten.

Zo werd de wijk een etnische mix, een mozaïek zoals de VS zelf, maar dan met tientallen indrukwekkende en beroemde muurschilderingen op willekeurige plaatsen; de murals zijn al decennia een traditie in de Mission.

Eén ding stond vast: zij die er woonden, waren niet rijk, zodat de huren en huizenprijzen laag waren. Dit is wat in de jaren negentig veranderde. Studenten en kunstenaars kwamen, op de voet gevolgd door yuppies, nog steeds een scheldwoord in kringen van progressieve stedelingen die zélf Young Urban Professionals zijn. Geleidelijk werden de huizen duurder, de straten schoner en moesten daklozen zoals Abraham een heenkomen zoeken in de donkere portieken van Albion Street.

Toch is de gentrification niet alomtegenwoordig. De Inner Mission is opnieuw verdeeld. Het gebied rond 16th Street en Guerrero Street is minder rauw geworden, blanker ook. Maar de streek rond Mission Street, ten zuiden van 20th Street, is nog steeds rommelig. Als Abraham en zijn vrienden nog in San Francisco zijn, zou je ze hier kunnen vinden.

Daklozen zijn nog steeds een probleem en burgemeester Gavin Newsom heeft er genoeg van. Overtredingen zoals ‘urineren in het openbaar’, agressief bedelen, graffiti en prostitutie moeten hard worden aangepakt. Er komt, in navolging van New York, een nieuwe rechtbank die uitsluitend dit soort ‘kleine’ criminaliteit gaat aanpakken.

In Albion Street loopt later op zondagavond toch een dakloze vrouw rond. Ze heeft een winkelwagen vol met plastic flessen en blikjes, voor het statiegeld. ‘Daar is deze straat wel goed voor. Ze gooien alles weg’, zegt de vrouw. ‘Maar verder kom ik hier niet graag. Het is te netjes.’

Diederik van Hoogstraten