Het Fries Museum laat zien: Breien is hot!

'Breien!' heet de nieuwste tentoonstelling in het Fries Museum. Met een uitroepteken erachter. En nee, dat uitroepteken is niet ironisch. 'Breien is hot en inspirerend. Neem de nieuwste voetbalschoenen van Nike, die zijn ook gebreid. Daarnaast wordt de breitechniek gebruikt in de medische wetenschap en voor het maken van verpakkingen en steigerdoeken. Maar de kennis over het ambacht begint te verdwijnen. De meeste mensen weten niet meer precies waar ze naar kijken als het om breiwerk gaat', aldus conservator Gieneke Arnolli.

Dat klinkt op zijn zachtst gezegd belerend. Samen met de historische voorwerpen uit de textielcollectie van het Fries Museum - gebreide kralentasjes, 18de-eeuwse vingerloze handschoenen (mitaines) en floddermutsen van Fries kantbreiwerk - had zo'n belerend uitgangspunt met gemak een vreselijk saaie tentoonstelling op kunnen leveren. Maar 'Breien!' is allesbehalve slaapverwekkend - ook al begint de expositie met een historisch overzicht, waarbij de geschiedenis van de breitechniek in twaalf kijkkasten wordt behandeld.

Dankzij het breiwerk van Arnolli, die de decorstukken heeft gebreid, zijn zelfs die kijkkasten met collectiestukken nog leuk om te zien. Maar de tentoonstelling komt pas echt goed op dreef in de volgende zaal. Daarin is naast historisch ook hedendaags breiwerk te zien. Zoals de trui van Sarah Lund, hoofdpersoon in de Deense dramaserie The Killing en de ontwerpen van de populaire Stephen West, een breiende Amerikaan die in Amsterdam woont en bekend is van zijn 'swants' (warme broeken van gebreide truien).

Om de trui van Lund en de ontwerpen van West te presenteren, zijn geen gewone etalagepoppen gebruikt. De witte poppen hebben bijzondere dierenhoofden. Ze zijn een belangrijk onderdeel van het tentoonstellingsontwerp van Saskia Meulendijks, de drijvende kracht achter de originele vormgeving van deze expositie. Als hetzelfde werk was gepresenteerd op standaardetalagepoppen, had dat een ander, veel saaier beeld opgeleverd.

In de grote zaal is Meulendijks helemaal losgegaan: die is vormgegeven als een sprookjesbos. Een witte boom hangt vol met gebreide kralentasjes, witte hazen hebben gebreide kousen op hun oren en witte ganzenfiguren dragen gouden Friese oorijzers met floddermutsjes. Om de veelzijdigheid van breien in beeld te brengen, heeft Arnolli ook in deze zaal de historische voorwerpen aangevuld met bruiklenen van hedendaagse vormgevers.

Dus staan er een paar outfits van museumfavoriet Bas Kosters en hangen aan het plafond een aantal gebreide truien van Loes Veenstra, die eerder te zien waren in Museum Rotterdam. Het meest tot de verbeelding spreken de gebreide wolf die is gemaakt van mensenhaar, een ontwerp van Chrystl Rijkeboer, en de kleurrijke breisels van de Britse Zoë Landau Konson. Die maken in een oogopslag duidelijk dat breien niet alleen maar nostalgisch is.

_{Breien! Fries Museum, Leeuwarden, t/m 28/08.}