Het derde en laatste seizoen van Klem is het beste, en dat zegt wel wat ★★★★★

Er is een scène ergens halverwege het derde seizoen van de misdaadserie Klem, waarin een bedreigde crimineel een vuurwapen koopt bij een oude strijdmakker. Nou wil het taaie cliché van criminele transacties in misdaadseries- en films dat er dan een zwarte wagen een verlaten, maar sfeervol uitgelichte loods binnenrijdt en er een achterklap opengaat, waarna we in de achterbak een lijk, dan wel drugs, dan wel een wapenvoorraad aantreffen. Maar niet in Klem. Daar zit het wapen in een plastic zakje met een volstrekt retro bruin V&D-logo. Het is een detail, maar het klopt als een bus. Het geeft deze deal de perfecte alledaagsheid waar Klem altijd zo sterk in is, en het is precies de juiste manier om deze mannen – criminele scharrelaars, laten we wel wezen – neer te zetten. Op zoek in een kelderkast naar oude plastic zakjes om een schietijzer in te vervoeren, ziedaar de glamour van de polder-penoze.

Het derde en laatste seizoen van Klem is de beste reeks tot nu toe, en dat zegt wel wat. De serie die is ontwikkeld door Frank Ketelaar, die ook (samen met Robert Kievit) de scenario’s schreef en een aantal afleveringen regisseerde. De acteurs zijn inmiddels vergroeid met hun rollen en vinden nog steeds nieuwe nuances. Ketelaar is erin geslaagd van het derde seizoen een strakke thriller te maken waarin de beste elementen van de eerste twee seizoenen een draai krijgen. Een aantal nieuwe personages (vooral Thom Hoffman als vastgoedboef Maurice Samuels en Thomas Acda als criminele transporteur Wim Konings) maken de wereld van Klem groter en geven haar meer kleur.

Maar het basisprincipe, waarin een voorheen keurige belastingambtenaar raakt verweven met de onderwereld omdat zijn dochtertje de beste vriendin is van een crimineel, blijft overeind. De eerste inspiratie voor de serie kwam toen Ketelaar ermee werd geconfronteerd dat criminelen hun oorlog uitvochten in dezelfde straten waar zijn dochter naar school ging en hij zijn boodschappen deed. Stel dat die werelden elkaar ook op een andere manier zouden raken?

In het begin van het derde seizoen is belastingman Hugo Warmond (Barry Atsma, met zijn onafscheidelijke degelijke overjas) in diskrediet geraakt. Hij krijgt de kans van de FIOD, zijn oude werkgever, om terug te keren in hun gelederen als hij als informant wil optreden in een onderzoek naar malversaties van de schimmige vastgoedfiguur Samuels. Hij heeft ondertussen de banden met Marius Milner (Jacob Derwig) en zijn vrouw Kitty (Georgina Verbaan) verbroken. Marius is ogenschijnlijk op het rechte pad met een chauffeursbaan bij vervoerder Konings (Thomas Acda). En Kitty is bezig de schoolloopbaan van haar dochter vrij dwingend te managen en volgt een cursus zelfverdediging, een gegeven dat op een aantal verrassende manieren terugkeert in de loop van het seizoen.

Dat alles gierend uit de hand gaat lopen (‘een wespennest in een beerput in een krokodillenvijver’, aldus Hugo) is een gegeven, maar de manier waarop Ketelaar en Kievit de verschillende verhaallijnen langzaam en onontkoombaar uitrollen en bij elkaar brengen, waarbij de conflicten rond een schoolmusical net zoveel ruimte krijgen als uit de hand lopende criminele complotten, is virtuoos te noemen. Een van de stijlkenmerken van Klem zijn de fraaie parallelmontages, waarbij in het derde seizoen een kindermusical opeens een onweerstaanbare soundtrack voor schokkende gebeurtenissen elders oplevert. Het is de Lage Landen-versie van de doopscène uit The Godfather, laten we wel wezen.