Het boek Daniel is een haarfijne journalistieke obductie van een roofmoord ★★★★☆

Op een nacht in 2014 beslopen de neven Ahmed en Rachid de oude hoeve van de bejaarde boer Daniel. Plaats van handeling: de Belgische gemeente Evernijs, buurdorp van Sint-Léger, beide gelegen in de buurt van het Franse industriestadje Roubaix. Omdat het gerucht ging dat de boer een fortuin in klinkklare munt verborg in zijn woning, stapten de neven op die kwade nacht op de boerderij af. Ze troffen er de oude man, gingen op zoek naar zijn geld en filmden hoe ze hem met een stok stevig op zijn hoofd sloegen. Hij bleef bewegingloos achter. Later legden de jongens de boerderij in de as, om de moord te verdoezelen. Hun buit: een paar duizend euro.

De jongens maakten deel uit van een bende van hangjongeren. Boer Daniel was de oom van de Vlaamse schrijver en journalist Chris De Stoop. Hoewel De Stoop zijn oom bij leven nauwelijks kende, vertegenwoordigde hij de familie in de rechtszaak. Hij las de processtukken, bezocht de zittingen en ging tot slot langs bij dader Rachid (een gefingeerde naam, maar de afkomst blijft duidelijk) in de gevangenis, waar die vijftien jaar heeft uit te zitten.

Op de hem kenmerkende wijze – in haast nuchtere bewoordingen, maar niet gespeend van empathie – schetst De Stoop in Het boek Daniel een portret van de jongens en hun achtergrond, hun gruwelijke daad, het kwijnende boerenleven (een terugkerend thema in De Stoops werk) én het leven van zijn ietwat zonderlinge oom Daniel. Werelden die op banale en gruwelijke wijze samenkwamen, met dodelijke afloop.

De Stoop wilde alles weten, en eerlijk opschrijven. Zijn wapen is zijn pen. Daarmee werd hij bekend door journalistieke boeken als Ze zijn zo lief, meneer (over vrouwenhandel) en Dit is mijn hof, over het verdwijnende boerenland in België. Met diezelfde pen schreef hij Het boek Daniel, een eerbetoon en journalistieke obductie tegelijk.

Haarfijn fileert hij de banaliteit van de brute, haast achteloze roofmoord, die onder meer voortvloeide uit de afkomst van de daders: een naargeestige Franse achterstandswijk, ‘een negentiende-eeuwse arbeidersbuurt met verveloze rijtjeswoningen en pakhuizen in rode baksteen rond fabrieksschoorstenen waar al decennia geen rook meer uit komt’, waar werkloosheid, armoede, misdaad en drugs de dagelijkse realiteit zijn.

Geen verrassende details voor wie weleens een rechtbankverslag in de krant leest. Toch blijft het verbijsterend te lezen hoe sommige levens hun loop kunnen krijgen.

Een literair-journalistiek verslag van een roofmoord op een boerderij; dan is de vergelijking met de klassieker In Cold Blood van Truman Capote nooit ver weg. Maar Het boek Daniel kan uitstekend op eigen benen staan. De Stoop verplaatst het verhaal naar het hier en nu. Ook al door de sterke compositie ontstaat zo een drama dat nog lang in je hoofd blijft nagalmen.