Heavy, soms breekbaar en hemeltergend mooi: festival Complexity heeft een niche binnen de niche ontdekt ★★★★☆

Het zijn goede tijden voor de hardere muzieksoorten. De megapopzalen lopen de laatste maanden opvallend vol voor de grote metalbands. Maar ook in de gemeentelijke popcircuits gebeuren mooie dingen. Neem nu het podium Patronaat in Haarlem. In vijf jaar tijd is daar een fraai festival uit de grond gestampt, en dan ook nog rond een zelfbedachte niche binnen de niche.

Wat alle zestien bands, verdeeld over drie zalen van het Patronaat, een lange zaterdag verbindt? De titel van het festival verraadt het. Complexity probeert bands bij elkaar te brengen die hebben gekozen voor minder voor de hand liggende maatsoorten en akkoordenprogressies. Bands ook die verder weinig hebben met genres en subgenres, en elkaar juist daarin vinden.

Het Zwitserse Herod is zo’n band die de onherbergzame uithoeken van de heavy muziek verkent, en die snijdende gitaren, drumbreaks en een bas vol feedback tegen elkaar in laat zagen, op zoek naar iets van duistere extase. Heavy metal maakt de band niet, en iets als ‘liedjes’ eigenlijk ook niet. De opbouw van de lange tracks is haast symfonisch en juist is die geduldige montage zit hem de schoonheid. Herod is snoeihard, maar onder de muziek zit een soort beheerste esthetiek die ertoe leidt dat je meedrijft.

Hetzelfde gebeurt bij de Britse band Pijn. De band maakt een soort abstracte postrock, waarbij ook weer de opbouw en dus die langzaam naar euforie voerende gitaarmassa de voornaamste factor is. Pijn geeft een meeslepende show, ook dankzij de originele bezetting. In het middelpunt staat violist Claire Northey, die met haar instrument een gonzende dreun onder de muziek legt. De viool is niet altijd even goed te horen, maar als Northey stopt met spelen valt ineens op hoe aanwezig haar ‘drone’ was, en hoe bepalend voor het bandgeluid. Pijn is een unieke band waarop ook weer geen stempel te zetten valt. De muziek is sinister en hard, maar soms hemeltergend mooi.

En dat is de belangrijkste gast van Complexity ook. De Ierse band And So I Watch You From Afar speelt twee opeenvolgende shows: een opwindende, soms hard rockende set met werk uit de afgelopen vijftien jaar. En een filmisch concert genaamd Jettison, dat bestaat uit één lang stuk, gespeeld met strijkkwartet. De muziek is breekbaar en etherisch, en het zweefgevoel wordt nog versterkt door prachtige, meditatieve filmbeelden op een doorschijnend doek vóór op het podium.

Het is knap van het Patronaat, dat het uiteenlopende muziek van jazz tot neoklassiek en heavy eigenlijk op een heel vanzelfsprekende manier aan elkaar heeft geknoopt in een sterk nieuw festival, dat hopelijk nog lang mag bestaan.