Harry en Bram komen na jaren celstraf weer vrij. Hoe vergaat het ze ‘Buiten de muren’? ★★★★★

Je zou denken dat een gedetineerde aftelt naar de jaren, maanden, dagen en uren tot zijn vrijlating. Eindelijk weer doen en laten wat je wil. Maar de (aanstaande) vrijheid gaat gepaard met veel stress en onzekerheid, blijkt uit de zesdelige podcast Buiten de muren.

We volgen Harry, die in totaal 27 jaar vastzat voor twee moorden, en veelpleger Bram, afhankelijk van methadon om van de heroïne af te blijven. Ruim een jaar lieten ze zich volgen door radiomaker Marjolein Knol (29), van hun laatste weken in de Penitentiaire Inrichting Veenhuizen tot hun eerste stappen ‘buiten’.

Bram is doodsbenauwd voor wat komen gaat: hij vreest dat hij eenmaal vrij direct weer wordt gearresteerd, omdat justitie nog 5.000 euro van hem vordert vanwege het vervalsen van cheques. Hij is een rasechte draaideurcrimineel. Opgefokt grijpt hij buiten direct weer naar drank en drugs, met alle dramatische gevolgen van dien.

Harry verheugt zich enorm op zijn nieuwe kans en is vastbesloten het niet weer te verkloten. Maar ook hij heeft zijn reserves. ‘Buiten moet je alles zelf doen. Dat is toch anders. Ik miste zelfs mijn boeien’, zegt hij over een eerdere keer dat hij vrijkwam.

Als hij een gesprek wil bij de woningbouwvereniging zijn ze bang voor hem – ‘moet u geen beveiliging meenemen’? Hij kleedt zich in een winkel tot op de onderbroek uit om te bewijzen dat hij niets heeft gejat: het alarm ging af vanwege zijn enkelband. Maar hij wordt ook gesteund door de baas van de kringloopwinkel, waar hij aan het werk gaat.

Buiten de muren is een journalistieke prestatie van formaat. Zorgvuldig gemaakt, mooi verteld, zonder in clichés te vervallen. Knap om toestemming te krijgen van justitie, gevangenisbewaarders, reclassering en advocaten. Tientallen keren ging Marjolein Knol, die eerder voor RTV Drenthe de podcast Binnen de muren maakte, langs bij Bram en Harry. Ze wint hun vertrouwen, al laten ze nooit het achterste van hun tong zien.

Stukje bij beetje komen we meer over hun leven te weten. Ze hebben, zacht uitgedrukt, geen makkelijke jeugd gehad, maar vervolgens ook de nodige ‘foute’ keuzen gemaakt. Ze zoeken de schuld liever bij de reclassering dan bij zichzelf. Knol vraagt en luistert, maar oordeelt nergens. Al begint ze gaandeweg wel te twijfelen: hebben Bram en Harry spijt van hun misdaden, of van de jaren celstraf die ze daar aan hebben overgehouden?