Groen volgt gruwelijk spoor van jodenjagers

Op 30 maart 1943 arresteert de Amsterdamse politie timmerman Dries van Boeijen, tijdens het leeghalen van een huis dat aan gedeporteerde Joden toebehoorde. Rechercheur Pieter Schaap sluit een deal met hem: Van Boeijen komt vrij als hij adressen van ondergedoken Joden opgeeft. En Van Boeijen praat. Een dag later wordt het gezin Mozes Berlijn opgepakt. Bestemming: Sobibor. Andere arrestaties volgen. Degenen die Joden hielpen onderduiken, worden ook onder druk gezet. Ze geven nieuwe namen. En zo komt Schaap bij mevrouw Alsemgeest. Onderduikers? Ze vertelt een kamer te verhuren aan een vrouw die graag in mannenkleren rondloopt. Zo valt op 26 april de Joodse, lesbische, Ans van Dijk in handen van de Duitsers. En ook zij mag kiezen: meewerken of naar Polen. Ans besluit mee te werken. En dan gebeurt er iets onvoorstelbaars: de prooi wordt jager, zoals Koos Groen het samenvat in zijn gelijknamige boek. De Jodin Van Dijk wordt een fanatieke jodenjager. Uiteindelijk waren zij en een handjevol handlangers verantwoordelijk voor de dood van ruim tweehonderd Joodse onderduikers en 'Jodenbegunstigers'. Groen volgt hun gruwelijke spoor. Hij citeert veel uit archieven, dat maakt zijn relaas soms lastig te volgen, maar het blijft een reeks verbijsterende, aangrijpende verhalen.

De organisatie van de onderduik was amateuristisch, gerund door zoals Groen het noemt 'naïeve angsthazen'. Vrijwel alle jodenjagers kwamen er na 1945 met een paar jaar gevangenisstraf van af. Groen besluit met een bittere epiloog, waarin hij zich afvraagt waarom juist Ans van Dijk de doodstraf moest krijgen. Voor de moord op meer dan honderdduizend Joden, schrijft hij, 'hebben uiteindelijk een paar kleine krabbelaars en een lesbische opgejaagde Jodin, die had geprobeerd zichzelf te redden, met hun levens geboet'. Er moest een voorbeeld gesteld.