TaalgebruikIn goed Nederlands
Gezocht: Nederlands synoniem voor coming of age
Ook zo’n hekel aan onnodig Engels? Help ons dan aan bruikbare, Nederlandse alternatieven.
Wat we zochten
Een goed Nederlands synoniem voor coming of age, vaak gevolgd door -roman, -drama en dergelijke. Van Dale omschrijft het als ‘verhaal, film, toneelstuk over iemands volwassenwording’.
Wat de lezers bedachten
Een lastig geval deze week. Dat merkt ook Ton ten Barge op, die schrijft: ‘Het merkwaardige feit doet zich voor dat Van Dale coming of age zélf, dus zonder enige toevoeging, al als een literair of artistiek genre betitelt. De toevoeging van -roman, -drama e.d. creëert derhalve een pleonasme.’ Dat mag zo zijn, maar de meeste taalgebruikers voegen er tóch meestal een genre aan toe, net als Van Dale zelf overigens. Dan het volgende obstakel: coming of age is strikt genomen een zelfstandig naamwoord, maar de Nederlandse variant moet tevens als deel van een samengesteld zelfstandig naamwoord dienst kunnen doen. Dat is met veel inzendingen lastig: wasdomdagen, levensrijping, rijpingsreis, tienerworsteling; het zijn prachtige woorden, maar probeer er maar eens roman of film achter te zetten.
Bovendien moet in het woord het proces van volwassenwording vervat zijn. Dan komen vorming, ontpopping, rijping, rijpwording en weg naar volwassenheid al een stuk dichterbij. Prima synoniemen. Maar wat de jury betreft niet zo mooi als het door Liesbeth van Agt en Eugène van Well ingezonden ontluiking. Proef de samenstelling maar eens. Toch is dat niet de winnaar geworden. Dat is het synoniem dat Marjolijn van Zijverden-Wilcke stuurde, met dank aan Goethe's Wilhelm Meisters Lehrjahre: leerjaren. In dat woord, dat probleemloos een samenstelling vormt met kunstgenres, zit alles wat coming of age wil zeggen, maar dan in het Nederlands.
Voor volgende week gezocht
Op verzoek van Wim van Bon blijven we nog even bij age. Hij stuitte op het woord anti-aging: ‘Wat ik hiervan begrijp is dat een behandeling of middel suggereert dat je leeftijd kan worden stilgezet of zelfs teruggedraaid. Lijkt me nogal zot. Misschien iets voor Emile Ratelband? Wie weet een gewoon Nederlands woord?’ Mail vóór maandag 10 december naar taal@volkskrant.nl
