Gershwin Bonevacia zet zijn bundel ‘Toen ik klein was, was ik niet bang’ overtuigend om naar het theater

In de foyer van Podium Mozaïek in Amsterdam zijn de mondkapjes eindelijk weer af en vult geroezemoes de ruimte. In een gemoedelijke sfeer komt een mengelmoes van roze- tot zilverharigen, van opgeschoren coupes tot donker gekleurde krullenbollen bijeen voor theaterfestival Rrreuring, platform voor nieuwe, grootstedelijke makers.

Deze zesde editie biedt een podium aan theatermakers, regisseurs, choreografen en spoken word-artiesten. De makers nemen toeschouwers mee op reis vanuit landen die ze vroeger als thuis beschouwden en delen hun groeipijnen door terug te grijpen op gebeurtenissen uit hun jeugd.

Opvallend is het grote aantal voorstellingen waarbij het gesproken woord centraal staat, mede dankzij de samenwerking met Poetry Circle Nowhere. Dit gezelschap presenteert tijdens het festival de spoken word-artiesten Suehaylee Vergouwen, Houda Bibouda en Sarah Lucassen, die tekst en performance met elkaar verbinden. Daniëlle Zawadi vertelt in een muzikale spoken word-performance over haar Oost-Congolese afkomst. Voormalig Amsterdams stadsdichter Gershwin Bonevacia staat op het podium met gedichten over zijn innerlijke kind. En in de podcast Echtemannentakkies wordt de stereotype man bevraagd.

Naast Bonevacia is de beurt op zondag aan de Irakese theatermaker Akram Assam. Met zijn overvolle multidisciplinaire voorstelling, Five Nights: Sinbad vormt hij op het festival de uitzondering. Door zelfs nog dans toe te voegen aan zijn toch al bonte mix van talkshowsetting, storytelling, zang en video gunt hij het publiek weinig rust.

Assam omschrijft samen met medespeler Khadija Massaoudi hoe hij in Bagdad opgroeide bij zijn oma, die in een gevaarlijk deel van de stad woonde. Hij vertelt hoe zijn oma, zijn bibi of habuba, eigentijdse elementen toevoegde aan vertellingen uit de orale traditie. Op vergelijkbare wijze vermengt ook dit tweetal het verhaal van Sinbad de zeerover met de levensgevaarlijke tocht van Assam vanuit Bagdad naar Nederland.

Een intrigerend vertrekpunt voor een voorstelling, maar de hoeveelheid aan vertelvormen leidt af van de meer gevoelige materie en de kwetsbare gebeurtenissen uit Assams jeugd. Dat is jammer, want Five Nights: Sinbad kent wel degelijk mooie momenten. Steeds als Assam bijvoorbeeld merkt dat Engelse woorden voor hem tekortschieten, grijpt hij terug op zijn moedertaal. Massaoudi vertaalt die energieke tekstflarden vervolgens voor het publiek. In de driehoeksverhouding tussen Assam, Massaoudi en het publiek zit het goud van deze voorstelling verstopt.

In Terug naar Prinsenplein heeft Gershwin Bonevacia de toeschouwers wel meteen te pakken, als hij met traditioneel gezang in Papiamento het spotlicht instapt. In dit voorproefje van zijn toekomstige theatershow construeert Bonevacia een fascinerend denkbeeldig gesprek tussen hem en zijn 10-jarige zelf, dat als een rode draad door de voorstelling loopt.

Met zijn optreden zet Bonevacia zijn gedichtenbundel Toen ik klein was, was ik niet bang overtuigend om naar theater en creëert zo een geheel nieuw genre: stand-up poëzie of poëtisch cabaret. Onder begeleiding van muziek- en audiofragmenten vervlecht Bonevacia een aangrijpend persoonlijk verhaal over zijn zus met een existentieel vraagstuk over hoe het mogelijk is dat we onszelf kunnen verliezen. Daarnaast schetst hij kwetsbaar en authentiek een verleden vol armoede, sociale ongelijkheid en onzekerheid over zijn dyslexie.

Hoewel hij in eerste instantie zijn jongere zelf (koosnaampje: Gush) wil voorbereiden op een harde toekomst, merkt de volwassen versie gaandeweg dat hij ook niet alle antwoorden heeft. ‘Help me, Gush’, want ‘toen ik klein was, was ik niet bang’.

Met Rrreuring brengt Podium Mozaïek een schat aan nog te weinig gehoorde verhalen en vertellers naar het toneel, van groen tot rijp. Waar Assams voorstelling nog wat pril voelt, lijkt Bonevacia klaar voor een avondvullende show.