Gekoesterd door oude én nieuwe fans: Group 1850 en de Haagse psychedelische rock

Lang hebben ze gedacht dat ze alleen zelf nog weleens mijmerden over hun band, Group 1850. Zoals over die keer dat ze in het Concertgebouw in het voorprogramma speelden van The Mothers of Invention, de roemruchte band van Frank Zappa, september 1967. Dat ze in mei 1968, Paradiso, het voorprogramma waren van Pink Floyd. Hoe ze in april 1969, opnieuw in het Concertgebouw, het podium en de kleedkamer deelden met Janis Joplin. Lang vervlogen tijden, want de band bestaat al sinds begin jaren zeventig niet meer.

Maar wat blijkt: ze zijn niet vergeten. Group 1850, met zijn overstuurde gitaren, zelfgebouwde synthesizers, experimentele klanken, meerstemmige zang en merkwaardige teksten, wordt gekoesterd door oude én nieuwe fans. Niet alleen vanwege hun bescheiden hit, het psychedelische Mother No-head (1967), een variatie op Vader Jacob – op YouTube is te zien hoe Sjef van Oekel er in Van Oekel’s Discohoek, het cult-muziekprogramma van Wim T. Schippers, knallende koppijn van krijgt.

Een jaar of drie geleden komt er een milde revival op gang: Beer Klaasse, drummer van Group 1850, krijgt post van platenmaatschappij Universal en sindsdien ontvangt hij elk jaar een afrekening namens de band. Blijken er bijvoorbeeld achthonderd langspeelplaten verkocht in België. Vorig jaar is er de afrekening vanwege een nieuw uitgebrachte dubbel-cd in Nederland, met veertig nummers. Een oude elpee blijkt zowaar illegaal als cd te zijn heruitgebracht in Griekenland. In Duitsland gaan bootlegs rond.

Helemaal te gek vinden ze de recente waardering van internationale muziekjournalisten. Zoals dat lovende artikel in het Amerikaanse Ugly Things Magazine (‘wild sounds from past dimensions’). En dan het Britse blad Flashback (‘psych, progressive jazz, folk, blues and beyond!’) dat een coverartikel over ze publiceert van vijftig(!) pagina’s. Volgens journalist Richard Morton Jack, nog niet eens geboren als de band furore maakt, heeft Group 1850 ‘een van de meest consistente en fantasierijke oeuvres van alle jarenzestigbands buiten de VS en het Verenigd Koninkrijk opgebouwd’. Bij de 200ste editie van Eclipsed Rock Magazin, een begrip onder oudere jongeren in Duitstalig Europa, verschijnt het nummer Paradise Now op een verzamel-cd, oplage 40 duizend stuks.

Wordt het niet eens tijd voor een comeback?

***

Hugo Gordijn (74) heeft zijn club opgetrommeld om het verhaal over Group 1850 te vertellen. Op een Haags terras schuiven Beer Klaasse (74) en basgitarist Ruud van Buuren (73) aan. Iets later arriveert uit Amsterdam ook Dave Duba (67). Hij is in de latere, Amsterdamse jaren van Group 1850 drummer en gitarist.

Midden jaren zestig wordt de band opgericht door zanger/toetsenist Peter Sjardin en gitarist Daniël (Dean) van Bergen. De groep is een buitenbeentje in Den Haag, de bakermat van de Nederlandse popcultuur. De meeste bands treden op met dezelfde covers van dezelfde populaire namen, maar ‘1850’ speelt liever werk van volwassener rockbands als The Zombies of The Yardbirds. Ze worden weleens met glazen bekogeld.

Twee jaar eerder zit Ruud nog in een Duitse nachtclubband. Mooie pakken, alles erop en eraan. 1850 is precies het omgekeerde. Lekker experimenteel: spelen op een spinet, op grote pauken, een zingende zaag. Nachtelijke ritten, zoals die keer terug naar Den Haag, door de sneeuw, bij volle maan. Je zou hier naakt moeten rondrennen en dan kijken wat er op de weg gebeurt, grapt Beer. Ze stoppen, frontman Peter en gitarist Dean rennen poedelnaakt door de sneeuw. De twee jagen een stelletje in een geparkeerde Volkswagen de stuipen op het lijf door op het autoraampje te kloppen. Ze kunnen net op tijd wegspringen als het geschrokken koppel gas geeft.

In 1968 verschijnt de elpee Agemo’s Trip to Mother Earth. De hoes moet je met een bijgeleverd groen-rood brilletje bekijken, ideetje van Beer. Group 1850 schrijft experimentele nummers en het concert met het progressieve en psychedelische Pink Floyd in Paradiso heeft dan ook grote indruk gemaakt. Peter is geen virtuoze pianist, zegt Beer, maar hij kan wel van die maffe klanken produceren, op zijn orgel leunen, gek doen.

Hugo Gordijn weet handig aandacht op de band te vestigen. De manager laat de boekingen lopen via de legendarische impresario Paul Acket, tevens uitgever van onder meer Muziek Expres, in de jaren zestig het grootste popblad van Nederland. Publiciteit gegarandeerd.

***

Toch is het in de loop van 1969 voorbij met 1850. Dat wil zeggen, in Den Haag. Beer Klaasse, Ruud van Buuren en Dean van Bergen stappen over naar een andere band. Een donderslag bij heldere hemel, herinnert Hugo zich, maar gelukkig kent Peter Sjardin nog wel wat muzikanten in Amsterdam. Onder wie Dave Duba. Of Dave bij Group 1850 wil. Natuurlijk, hij kent ze wel van de affiches, hij kijkt tegen ze op. Feitelijk wordt het oude bandje van Dave het nieuwe 1850.

In 1969 verschijnt bij Discofoon, het label van Vroom & Dreesmann, de plaat Paradise Now met de nieuwe, Amsterdamse bezetting. Een forse oplage, al belanden de laatste exemplaren uiteindelijk voor een gulden in de uitverkoopbakken. Peter Sjardin blijft de frontman. Maar Dave – hij wil niet lullig zijn – heeft feitelijk de muzikale leiding overgenomen.

Met Peter gaat het hard bergaf. Hugo stapt tot twee keer op als manager. Peter is zó tomeloos in zijn ideeën en gedachten, dat Hugo amper nog tijd overhoudt voor een normaal privéleven. Peter heeft een eigen orgel gebouwd met allerhande randapparatuur, waardoor hij een aparte sound kan maken die hij opneemt met twee ReVox-recorders. Dan belt hij Hugo om drie uur ’s nachts uit bed: ik heb nu iets te geks gemaakt, je moet nú komen luisteren.

De communicatie stokt. Als Hugo bijvoorbeeld zegt dat het vandaag bewolkt is, dan antwoordt Peter: die mooie kerk daar, die heeft zúlke mooie beelden. Hij is als een transistorradio die steeds van zender verspringt. Eigenlijk, geeft Beer toe, zijn Peter en gitarist Dean door hem aan de hasj gegaan. Zelf heeft Beer het altijd lekker gevonden, niks aan de hand, maar Dean ziet overal roze olifanten en Peter wordt er helemaal gek van. Hij is bovendien een stevige drinker.

Jaren later, als Group 1850 een stille dood is gestorven, probeert Dave nog een aantal keren iets samen te doen met Peter. Maar die is compleet in de war en verdwijnt jarenlang compleet uit beeld.

Decennia later, in 2012, weet muziekjournalist Robert Haagsma de legendarische muzikant op te sporen via het Leger des Heils. Peter vertelt dat hij ondergedoken leeft, omdat iemand al jarenlang gebruik zou maken van zijn identiteit, zijn auto, zijn uiterlijk. De gemeente moet eindeloos naar Peter zoeken wanneer hij tonnen erft van zijn moeder. Dat kapitaal wil hij eerst weigeren, omdat anders zijn uitkering in gevaar komt.

De Haagse bandleden besluiten Peter op te zoeken in Amsterdam. Misschien kunnen ze opnieuw gaan spelen samen? Als Peters vriendin opendoet, herinnert Beer zich, blijkt de uitgeleefde woning half onder water te staan. Ze spreken af elkaar te ontmoeten in een snackbar. Als Peter eindelijk binnenkomt met een gitaar en een paar drumstokken, begint hij op alle tafeltjes te trommelen. Hij pakt een spuitbus. Beer houdt er een goud gespoten kapsel en een gouden leren jack aan over. Peter zet ter plekke een bruine zak met fles jenever aan de mond. Als Peter niet eens een kwartiertje kan wachten tot thuis, denkt Beer, dan zal het met een comeback ook wel niks worden.

Zo is Peter zeker twintig jaar lang geweest, zegt Dave Duba. Ze hebben sporadisch samen nog wat mooie dingen gemaakt. Ik wil niet lullig zijn, zegt Dave, maar eigenlijk heeft Peter alles verprutst.

Vrij kort daarna is het ineens gedaan. In 2015 bezwijkt Peter Sjardin, 69 jaar oud, aan hartfalen.

***

Group 1850 blijkt, onterecht en onbegrijpelijk, vrijwel vergeten te zijn, schrijft muziekjournalist Robert Haagsma in het boekje bij de dubbel-cd die Universal in 2017 uitbrengt. De keren dat Peters talent fel is opgevlamd, heeft het volgens Haagsma muziek opgeleverd die onvergelijkbaar is met wat er elders in de Nederlandse polder is gemaakt aan popmuziek.

En nu is er dus, een halve eeuw later, uit het niets de erkenning van Amerikaanse, Duitse en Britse muziekbladen. Moet Group 1850 niet nog één keer vlammen, al was het maar ter ere van Peter Sjardin en gitarist Dean van Bergen, overleden in 2012? Dave en Hugo willen wel, Ruud en Beer hebben hun bedenkingen.

***

Als manager Hugo Gordijn inzage heeft gehad in dit verhaal, meldt hij zich, enthousiast als altijd, in een WhatsAppbericht vol uitroeptekens. We hebben inmiddels een uitnodiging van Museum RockArt om daar een feestje te houden, omdat 40.000 cd-verkopen uniek is heden ten dage, en ze willen ons daarom een gouden plaat uitreiken! En in november, op de Mega Platen & CD Beurs in Utrecht, verschijnt een box met 8 cd’s van ons!

En o ja, vervolgt Hugo, we hebben een aanbieding gekregen om op 9 september een optreden te doen in het Paard van Troje! Met Group 1850! De organisatie heeft daar uitdrukkelijk om gevraagd! We hebben ruimschoots de tijd om er iets moois van te maken!