‘GANGBARE ZIENSWIJZE OVERHOOP GOOIEN’

Dat wordt dus weer Bush bashen.

‘Ik kan me voorstellen dat zoiets wordt gedacht. Er is veel kritiek in het Midden-Oosten op Amerika. Maar het is complex. Ik heb als tiener in Iran en Saoedi-Arabië gewoond, ik heb voor de Verenigde Naties in Afghanistan en Pakistan gewerkt. Het is geen pure haat. Het is teleurstelling, een gevoel van verraad. Amerika was daar echt het land van het succes, een droom. Volgens mij is Bush bashen meer een westers fenomeen. Hij krijgt er van langs ja, op Green Zone/ Red Zone, in een collage van Peter Kennard. Kennard is een Brit.’

Een Brit?

‘Ik wil niet denken langs allerlei geografische en etnische lijntjes. Ik weet wel dat de kunstenaars uit het Midden-Oosten of Azië dat stempel van niet-westers niet prettig vinden. Het suggereert een soort apartheid. Wat voor mij telt is dat kunstenaars in staat kunnen zijn een gangbare zienswijze overhoop te gooien. Dat kan iemand uit het Midden-Oosten zijn, maar net zo goed een blanke Nederlander. Bijvoorbeeld Rem Koolhaas die de stedebouwkundige ontwikkelingen in de Golfstaten analyseert. Het beeld is dat die steenrijke oliesjeiks maar wansmakelijke megaprojecten optrekken. Maar er is wel degelijk sprake van een strategische en zorgvuldige planning. De informatie hier is zo gekleurd, zo eenvormig. Door verandering van perspectief kun je vooroordelen ontmaskeren.’

Is er een leemte, dan? Er is toch debat?

‘Ik vind dat Nederland zich achter de dijken verschuilt. Kijk maar wat de uitspraken van Máxima teweeg brengen. Tegelijkertijd is er een culturele elite die moeite heeft zich met die houding te vereenzelvigen. Maar het blijft een discussie tussen Nederlanders onderling. Ik wil die andere stemmen laten horen, van buiten. Daar is oor voor, dat weet ik zeker.’

Welke rol speelt de kunst?

‘Debat blijft vaak steken in terminologie. Wat voor de een vrijheid is, is voor de andere militaire bezetting. Of: democratie is een door het Westen opgelegd model. De impact van kunst is scherper. Neem de Iraanse cinema. Daarin wordt een heel ander land neergezet dan wij kennen; een rustige, diepbeschaafde samenleving. Je kunt verrast worden door de progressieve krachten die er ook zijn.’

Westerse kunstenaars namen de profeet Mohammed op de korrel. Mogen hun niet-westerse collega’s bij u de spot drijven met Jezus?

‘Oh nee. Daar is bij ons geen podium voor. Respect is een belangrijke waarde in het Midden-Oosten. Er zijn veel plekken in de islamitische wereld waar joden en christenen niet worden vervolgd. Nee, ik geloof niet dat ik een te rooskleurig beeld schets. Ik ben er heel lang geweest. De bewoners zijn er ook van deze wereld.’

In Gemak werken de Vrije Academie Werkplaats voor Beeldende Kunsten en het Gemeentemuseum samen. Opmerkelijk, dat engagement bij de laatste partij.

‘Het museum wil zich meer op de stad richten, en zo nieuwe doelgroepen aanboren. Natuurlijk hopen we op de komst van een jong en kritisch publiek. Persoonlijk zou ik het leuk vinden als er ook expats zouden komen. Hier zitten veel internationale organisaties. Maar de buitenlanders klagen dat het hier zo ontzettend saai is, en als er wat gebeurt, het altijd in het Nederlands is. Hier is nu een plek, in het hartje van de stad, met een internationale oriëntatie. Dat moet toch aanspreken.’