Freedom is een donker, razend dansconcert, geïnspireerd door Guantánamo Bay ★★★★☆

‘Democratie sterft in duisternis, vrijheid in het donker.’ Met die indringende woorden trapte een verder vrolijk ogende Mohamedou Ould Slahi (50) de Groningse première af van Freedom, via een video-verbinding met Dubai. De nieuwe voorstelling van Club Guy & Roni en Slagwerk Den Haag onderstreept zijn verbijsterende levensverhaal: veertien jaar zat de Mauritaniër gevangen in Guantánamo Bay, zonder proces of aanklacht. In de nasleep van 9/11 verklaarden de Verenigde Staten hem tot staatsvijand vanwege oude, verbroken banden met Al Qaida en stelden hem bloot aan verboden verhoormethoden.

Na een boek (Guantánamo Diary), een film met Jodi Foster en Benedict Cumberbatch (The Mauritanian), een documentaire (My Brother’s Keeper) en een podcast (Slahi – 14 Jahre Guantánamo) is daar nu dit razende dansconcert met negen performers en elf luchtkokers. Die laatste dalen en stijgen met kettinggeratel; ze lijken op cellen, zakken over hoofden en isoleren dansers en slagwerkers geregeld van de rest. Soms ontnemen ze het publiek het zicht, zoals Amerika Slahi’s dagboek met zwarte balken censureerde.

Donker is ook de sfeer waarin Freedom het podium onder stroom zet. Doffe dreunen, felle lichtscheuten, voetgetrappel, stokslagen, vuistmeppen, hamerklappen en opduvels met krassende krijtjes veroorzaken een aanval op de zintuigen. Freedom beukt echter ook in op het donkergrijze gebied waarin een westers land zich uit wraak buiten de rechtsorde plaatst. Vijf kwartier lang schildert decorontwerper Ascon de Nijs met helse vegen kantoorramen, vliegtuigen en Ground Zero op het achterdoek. Dansers in zwarte gewaden zwiepen naar voren, buigen achterover, glippen uit handen, springen op kokers en vallen net niet flauw. Op band veroordeelt een ondervrager zijn eigen gemartel, maar betuigt geen spijt. ‘Iedereen is een wandelend verhaal’, zegt Slahi. Dat van hem schiet tijdens Freedom van zwarte muren naar streepjes licht.