Postuumeddie van halen (1955-2020)
Er was niets wat gitaarlegende Eddie Van Halen (1955-2020) niet kon spelen
Geboren in Nederland, gevormd in de Verenigde Staten; de op 65-jarige leeftijd overleden Eddie Van Halen was een rockgod die de band met zijn geboorteland nooit helemaal verloor.
Altijd als hij met zijn band Van Halen naar Nederland kwam voor een concert, moest de dinsdag aan keelkanker overleden Eddie Van Halen natuurlijk even Nederlands praten op tv, of het nou met Harry Vermeegen, René Mioch of Jeroen van Inkel was.
Dan moest hij even aantonen dat hij, Edward Lodewijk van Halen, rockgod en gitaarlegende van professie, nog altijd een beetje ‘van ons’ was. Immers: geboren in Amsterdam, kinderjaren doorgebracht in Nijmegen, zoon van Jan van Halen, muzikant van de Luchtmachtkapel. Even ‘kikkerlandje’ of ‘rolmops’ zeggen, dan was Holland weer blij.
Eddie was er nooit te beroerd voor. Zijn Nederlands was goed, uitstekend zelfs voor een man die in 1962 als zevenjarig jochie naar Pasadena in Californië emigreerde en genaturaliseerd Amerikaan werd. Met broer Alex richtte hij in 1972 de hardrockband op die in 1974 de familienaam ging voeren: Van Halen.
Met David Lee Roth als vocalist veroverden ze vanaf 1978 de wereld, verkochten ze ruim tachtig miljoen albums en werden ze dus de succesvolste ‘Nederlandse’ rocksterren ooit, al bleef juist de grootste hit Jump (in 1984 nummer één in de VS) in Nederland op plaats 29 van de Top 40 steken.
Jump was een atypische Van Halen-song, de piek van de commerciële fase van de groep, gedragen door synthesizerstoten in plaats van Eddies gitaarwerk. In Nederland was Runnin’ With The Devil (1978) succesvoller: een achtste plaats, toen Amerika nog niet doorhad dat het titelloze debuutalbum een hardrockklassieker in spe was.
Op dat album stond ook Eruption, een gierend instrumentaal stuk waarin Eddie zich als gitaarfenomeen aan de wereld voorstelde.
Van Halen scoorde, zeker buiten de VS, niet eens zo veel grote hits, maar de albums haalden astronomische verkoopcijfers: meervoudig Amerikaans platina voor tien opeenvolgende albums tussen 1978 en 1995. Vier albums op rij werden nummer één in de Amerikaanse albumlijsten.
In de VS behoort Van Halen tot de twintig bestverkopende artiesten ooit, met Roth, later Sammy Hagar en vanaf 2007 weer Roth als zanger.
Voorbeeld voor rockgitaristen
Als gitarist bleek Eddie een voorbeeld voor generaties rockgitaristen na hem. Hij baarde opzien met bliksemsnelle arpeggio’s, gespeeld met twee handen op de gitaarhals, een techniek die hij weliswaar niet had uitgevonden (hij gaf Steve Hackett van Genesis de credit) maar wel een naam gaf: tapping. Hij kon dierengeluiden uit zijn gitaar toveren: getrompetter van een olifant, gehinnik van een paard. Op zijn gitaar kon Eddie alles.
In 1982 hing plotseling producer Quincy Jones aan de telefoon: of hij een solo wilde inspelen in een nummer van Michael Jackson. Van Halen dacht dat hij voor de gek werd gehouden, maar dat was niet zo. En dus speelde hij (gratis!) de solo die zijn beroemdste zou worden: die in Jacksons onverslijtbare Beat It. Van Halen liet zijn gitaar volgens de overlevering zo gieren dat een monitor in brand vloog.
De lezers van het Amerikaanse blad Guitar World riepen hem in 2012 uit tot beste gitarist aller tijden, terwijl hij (net als drummer Alex) op de piano was begonnen en nooit noten had leren lezen. In 2007 trad Van Halen toe tot de Rock & Roll Hall of Fame.
Blessures en ongelukken
Eddie had altijd al een imposant medisch dossier, vol blessures en ongelukken die hij opliep op het podium. Al snel kwamen daar behandelingen in afkickklinieken bij, wegens verslavingen die hem tot 2008 parten bleven spelen. Vanaf 1999 kwamen de ernstige ziekten: de darmziekte diverticulitis en tongkanker, precies op de plek waar het metalen plectrum dat hij tijdens optredens tussen zijn lippen klemde avond na avond op zijn tong rustte.
Hij herstelde volledig na operaties en werd in 2002 kankervrij verklaard, maar dat zou hij niet blijven. Vorig jaar werd bekend dat hij al jaren keelkanker had. Die werd hem dinsdag in Santa Monica fataal, na snelle verslechtering in de laatste maanden. Zijn vrouw Janie Liszewski (ze trouwden in 2008) en zoon Wolfgang (29), de derde Van Halen in het familiebedrijf als bassist sinds 2007, waren bij hem.
‘Hij was de beste vader die ik me had kunnen wensen,’ liet ‘Wolf’ via Twitter weten. ‘Elk moment dat ik met hem deelde, al dan niet op het podium, was een cadeau. Mijn hart is gebroken en ik denk niet dat ik ooit helemaal van dit verlies zal herstellen.’
Popredacteur Robert van Gijssel belicht drie legendarische riffs van Eddie Van Halen
Runnin’ with the Devil
Eerste nummer, eerste plaat, in één klap verkocht. Het titelloze debuut van Van Halen bracht in 1978 heel wat jonge en onschuldige popliefhebbertjes op het slechte pad. En dan vooral die brute openingstrack Runnin’ with the Devil, die een deur opende naar een verboden wereld. Een minstens even sexy als kwaadaardige wereld, waarin inderdaad die duivel voorop loopt en iedereen meesleurt.
De duivel zit ín de gitaar. Hoe kan er anders zo’n lispelend, om het eigen lijf kronkelend riffje uit komen? Een riff met spookachtige noten op de hoogste snaren, die de akkoorden zowel iets duisters als buitengewoon vrolijks meegeven. En dan de sound, die voor altijd aan Eddie Van Halen verbonden zou blijven; een hol, grommend en door precies de juiste hoeveelheid ‘distortion’ getrokken gitaargeluid dat in de jaren tachtig niemand meer uit zijn hoofd kreeg.
Mean Street
Voor veel Van Halen-fans die later hun heil zouden zoeken in veel hardere heavy metal, bleef Fair Warning uit 1981 een geliefde plaat. Fair Warning was gemeen en bij vlagen nog lekker zwartgallig rockend en dus wat duisterder dan hitklappers als Jump uit 1984.
In het nummer Mean Street trekt Eddie Van Halen de registers open en laat hij horen dat hij de beste is, op vele fronten. Van het percussieve tapwerk uit het intro tot de striemende power-akkoorden uit de riff, die klinken alsof ze zijn opgenomen in een metrotunnel. En natuurlijk de piepende en gillende solodialoog die de gitarist voert met zichzelf, omdat waarschijnlijk niemand anders het gitaargesprek met hem aan durft te gaan. Onvergelijkbaar.
Beautiful Girls
Soms heb je iemand nodig om je op het goede spoor te krijgen. Slipknot-zanger Corey Taylor zei in januari dit jaar tegen deze krant dat hij Van Halen beschouwt als zijn favoriete band. Met het ondergewaardeerde nummer Beautiful Girls van het ook al ondergewaardeerde tweede album als een juweel in de kroon van de hardrock.
Je moet er even écht naar luisteren om het te ontdekken, maar Taylor heeft gelijk. Beautiful Girls begint met een schijnbaar alledaags blues- en boogieriffje. Maar wat een geluid trekt Eddie Van Halen ook hier uit zijn gitaar; vet en smerig, en toch zo elastisch als een goed ingesprongen trampoline. Als hij zijn eigen riff inkleurt met van die kenmerkende, zuigende en snerpende hoge nootjes maakt ook ons hart een sprongetje. Van Halen maakt van iets gewoons iets bijzonders.
